توهین مشدد به اعتبار وسیله ارتکاب چیست؟

توهین مشدد به اعتبار وسیله ارتکاب

توهین در زمره جرائم علیه حیثیت معنوی اشخاص می باشد که قانونگذار در قانون مجازات اسلامی برای آن مجازات تعیین نموده است. توهین از منظر لغوی بمعنای خوار و خفیف کردن می باشد. توهین مطابق با تعاریف مندرج در قانون مجازات اسلامی به جرمی اطلاق می گردد که شامل هر گفتار، رفتار، عمل یا نوشتاری است که به نحوی موجب ضعیف کردن حیثیت کسی در منظر افراد متعارف و معمولی جامعه شود. در تحقق این جرم، ذکر این نکته حائز اهمیت است که صرف توهین نمودن به افراد کافی است حتی اگر نتیجه مورد نظر مجرم نیز محقق نشود. جرم توهین به دو دسته توهین ساده و توهین مشدد تقسیم می گردد. توهین ساده یا همان توهین به اشخاص عادی عبارت است از استعمال الفاظ رکیک و فحاشی. اما توهین مشدد به توهینی گفته می شود که باعث تشدید مجازات می گردد بدان علت که عللی از قبیل سمت مخاطب، قداست طرف توهین، سن یا جنسیت او و ... باعث تشدید آن می شود. توهین مشدد دارای اقسام مختلفی است که یکی از آن، توهین مشدد به اعتبار وسیله ارتکاب جرم است. در مقاله حاضر سعی می گردد به تفصیل در خصوص توهین مشدد به اعتبار وسیله ارتکاب جرم پرداخته شود.

گاهی اوقات ممکن است که مجازات فردی که به دیگری توهین می نماید، بنا به دلایلی از قبیل استفاده او از مطبوعات، رایانه یا صدا و سیما تشدید گردد. فی الواقع توهین مشدد به اعتبار وسیله ارتکاب جرم به سه دسته ذیل تقسیم می گردد:

مطلب مرتبط: جرم توهین به اشخاص عادی (توهین ساده)

۱) استفاده از مطبوعات

گاهی اوقات شرایطی حادث می گردد که توهین کننده با استفاده از مطبوعات، به اشخاص اعم از افراد عادی یا مسئولین دولتی، توهین می نماید. مطبوعات به نشریاتی گفته می شود که به طور منظم با نام ثابت و تاریخ و شماره ردیف در زمینه‌ های گوناگون خبری، انتقادی،‌ اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، کشاورزی، فرهنگی، دینی، علمی، فنی، نظامی، هنری، ورزشی و نظایر اینها منتشر می‌ شوند. (مستنبط از ماده ۱ قانون مطبوعات) 

نکته مهم آنکه کلیه نشریات الکترونیکی نیز مشمول قانون مطبوعات می گردند. مقنن در قانون مطبوعات، ارتکاب اعمالی توهین آمیز به اشخاصی اعم از رهبری، مراجع تقلید، مقامات، افراد عادی جامعه و یا توهین به دین مبین اسلام و سایر مقدسات را به نحوی که باعث ایجاد تهمت، افترا، فحاشی، استعمال الفاظ رکیک و ... شود را ممنوع اعلام نموده و مرتکب را وفق مندرجات موجود در قانون مجازات اسلامی یا قانون اصلاح قانون مطبوعات، مجازات می نماید.

نکته مهم آنکه در توهین مشدد با استفاده از مطبوعات، نویسنده مطلب یا هر کسی که به نحوی در ارتکاب جرم دخالت (معاونت یا شراکت) داشته اند، قطع به یقین مجازات خواهند شد و نمی توانند به این بهانه که مطبوعات را بعنوان ابزاری جهت ارتکاب توهین، انتخاب نموده اند، مسئولیت این اقدام را فقط متوجه مدیر مسئول، بدانند و خود را بی گناه جلوه دهند. ناگفته نماند که مدیر مسئول مطبوعات، نیز قطعاً وفق تبصره ۷ ماده ۹ قانون مطبوعات مصوب ۱۳۶۴، مسئول این اقدام نیز خواهد بود. (مسئولیت مقالات و مطالبی که در نشریه منتشر می‌ شود به عهده مدیر مسئول است ولی این مسئولیت نافی مسئولیت نویسنده و سایر‌ اشخاصی که در ارتکاب جرم دخالت داشته باشند نخواهد بود.)

نحوه رسیدگی به جرائم مطبوعاتی بدین صورت است که این جرائم با حضور هیات منصفه مورد رسیدگی قرار می گیرند تا با استفاده از این روش، نظارت کامل بر عملکرد قضات صورت پذیرد تا از برخوردهای سخت گیرانه که آزادی مطبوعات را در معرض خطر قرار می دهد، جلوگیری شود. 

مطلب مرتبط: توهین ارتجالی به چه معناست؟

۲) استفاده از رایانه 

گاهی اوقات ممکن است که فردی با استفاده از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی، در فیلم یا صدا یا تصویر افرادی تغییراتی ایجاد نموده یا منتشر نماید یا فیلم های خصوصی و خانوادگی افراد را بدون رضایت آنها، انتشار دهد که طبعاً منجر به هتک حیثیت آنان شود، در اینصورت مقنن وفق مواد ۷۴۴ و ۷۴۵ قانون مجازات اسلامی، وی را مجازات خواهد نمود. ماده ۷۴۴ قانون مجازات اسلامی در این باره اشعار داشته است:

«هر کس به‌ و‌سیله سامانه‌ های رایانه‌ ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به‌ نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از چهل و پنج روز و دوازده ساعت تا یک سال یا جزای نقدی از پانزده میلیون (15/000/000) ریال تا صد میلیون (100/000/000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

تبصره- چنانچه تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد.»

همچنین ماده ۷۴۵ قانون مجازات اسلامی بیان داشته است:

«هر کس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (20/000/000) ریال تا صد و پنجاه میلیون (150/000/000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»

۳) استفاده از صدا و سیما

مقنن در قانون اساسنامه سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، چنین بیان نموده است که اگر در برنامه های پخش شده این سازمان، مطالبی بیان شود که حاوی توهین و افترا به اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی، باشد آن فرد حق اعتراض خواهد داشت که می بایست پاسخ او‌ در همان برنامه به شکل رایگان پخش شود. در صورت عدم انجام این امر، او در ابتدا حق اعتراض به شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما و بعد از آن، حق اعتراض به دادگاه را خواهد داشت. (مستنبط از ماده 30 قانون اساسنامه سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران)