ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی

(اصلاحی 14-08-1370)- در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی می‌تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند، چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه می‌تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می‌شود.

تبصره (الحاقی 29-04-1381 مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام)- عسر و حرج موضوع این ماده عبارت است از به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقّت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد و موارد ذیل در صورت احراز توسط دادگاه صالح از مصادیق عسر و حرج محسوب می‌گردد:

۱- ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی و یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه.

۲- اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلای وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است. در صورتی که زوج به تعهد خود عمل ننماید و یا پس از ترک، مجدداً به مصرف موارد مذکور روی آورد، بنا به درخواست زوجه، طلاق انجام خواهد شد.

۳- محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر.

۴- ضرب و شتم یا هرگونه سوء رفتار مستمر زوج که عرفاً با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد.

۵- ابتلای زوج به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه صعب‌العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید.

موارد مندرج در این ماده مانع از آن نیست که دادگاه در سایر مواردی که عسر و حرج زن در دادگاه احراز شود، حکم طلاق صادر نماید.


مهسا باقری | وکیل پایه یک دادگستری

تفسیر ماده 1130 قانون مدنی:

1- عسر و حرج که در این ماده آمده به معنی مشقت شدید است. قاعده عسر و حرج یا قاعده لاحرج از قواعد معروف فقهی است که مبتنی بر آیات متعدد از قرآن کریم است.

مانند «ما جعل علیکم فی الدین من حرج...» (آیه 78 از سوره حج)- «یرید الله بکم الیسر و لا یرید بکم العسر...» (آیه 185 از سوره بقره)

2- در زمان مراجعه زوجه به دادگاه جهت طلاق، می‌بایست سببی که زن را به عسر و حرج دچار نموده است موجود باشد. لذا زوجه جهت جبران ضرر گذشته نمی‌تواند به حاکم جهت طلاق رجوع نماید.

3- طلاق به جهت عسر و حرج زوجه اصولاً بائن است. (مگر در مورد غایب مفقودالاثر موضوع ماده 1030 قانون مدنی)

4- در صورت احراز عسر و حرج زوجه، حاکم زوج را اجبار به طلاق زوجه می‌نماید. اگر شوهر علی‌رغم حکم حاکم از طلاق همسر خودداری نماید، حاکم یا وکیل او، به نمایندگی قانونی از شوهر، زن را طلاق می‌دهد. (قاعده «الحاکم ولی الممتنع» از قواعد مربوط به نظم عمومی می‌باشد.)

5- با توجه به مندرجات موجود در ماده 1130 قانون مدنی، بنظر می‌رسد که در ازدواج موقت نیز زوجه می‌تواند با استناد به عسر و حرج، الزام زوج به بذل مدت را تقاضا نماید.

مطلب مرتبط: مصادیق عسر و حرج زوجه کدام‌اند؟

6- تمامی مصادیق تمثیلی که مقنن در ماده 1130 قانون مدنی در خصوص عسر و حرج زوجه بیان نموده است، در زمره شروط 12 گانه مندرج در سند نکاحیه نیز درج گردیده شده‌اند که زوجه در هر مورد بنا به شرایط موجود خویش، می‌بایست تصمیم بگیرد که به جهت یک یا چند شرط از شرایط مذکور در عقدنامه برای اعمال وکالت در طلاق اقدام نماید و یا آنکه تقاضای صدور حکم طلاق به جهت عسر و حرج را مطرح نماید.

7- در خصوص اعتیاد زوج که یکی از مصادیق عسر و حرج زوجه می‌باشد و منجر به تقاضای طلاق وی در این خصوص می‌گردد لازم به توضیح است که چنانچه زوجه بخواهد به دلیل اعتیاد ز‌وج، تقاضای طلاق به جهت عسر و حرج خویش را مطرح نماید، می‌بایست هم اصل اعتیاد زوج را ثابت کند و هم امتناع یا عدم امکان الزام زوج بر ترک اعتیاد در مدتی که بنا به تشخیص پزشک لازم بوده است را ثابت کند، اما چنانچه زوجه بخواهد به جهت اعتیاد زوج برای اعمال وکالت در طلاق اقدام نماید، صرف اثبات اعتیاد مضر ز‌وج کفایت می‌نماید.

بیشتر بخوانید: طلاق به درخواست زن به جهت غیبت شوهر بیش از چهار سال


22 آبان 1402 797
مقالات دعاوی خانواده
1 سال قبل 2649
بررسی شروط ضمن عقد نکاح قانونگذار، حق طلاق را که در زمره حقوق غیرمالی است، متعلق به مرد دانسته است. اما با این وجود شرایطی را مقرر نموده است که بموجب آن، طرفین می توانند هر شرطی را که نه مخالف با مقتضای ذات عقد نکاح باشد و نه نامشروع و خلاف قواعد آمره، را در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگری، درج نمایند بطور مثال طرفین در ضمن عقد ازدواج شرط می کنند که اگر زوج سوء رفتاری نماید که ادامه زندگی برای زوجه به مشقت همراه گردد، زن از طرف شوهر وکیل...
مقالات دعاوی خانواده
2 ماه قبل 8036
عواقب قانونی ترک منزل مشترک همین که نکاح به درستی واقع شود، حقوق و تکالیفی برای زن و شوهر ایجاد می‌شود که حقوقدانان از آن به «آثار نکاح» تعبیر می‌کنند (مستنبط از ماده 1102 قانون مدنی). آثار حقوقی نکاح شامل دو بخش مالی و غیرمالی است. یکی از آثار غیرمالی نکاح، لزوم زندگی مشترک زوجین با یکدیگر است. اگر هر یک از زن یا شوهر، بدون وجود عذرموجه قانونی، به اختیار خود، منزل مشترک را ترک نمایند، این عمل برای هر یک از آنان تبعات قانونی خاص خود را در پی خواهد داشت. در مقاله حاضر...
مقالات دعاوی خانواده
5 ماه قبل 1640
مفهوم حقوقی حسن معاشرت خانواده یک نهاد مقدس است که هم در شرع مقدس اسلام و هم در قوانین جاری کشور بالاخص قانون مدنی و قانون حمایت خانواده، به حفظ آن تاکید فراوان شده است. زوجین می‌بایست با رعایت اصول اخلاقی و هم‌چنین حفظ حقوق و تکالیف متقابل، پایه‌های زندگی مشترک خویش را روز به روز مستحکم نموده تا بتوانند از بروز بسیاری از اختلافات خانوادگی جلوگیری نمایند. حقوق و تکالیف غیرمالی زوجین شامل سه دسته حقوق مشترک، حقوق مختص زوج و حقوق مختص زوجه می‌باشد که در قانون مدنی به برخی از آنها اشاره شده...
مقالات دعاوی خانواده
5 ماه قبل 1852
مفهوم حقوقی عسر و حرج واژه عُسر از منظر لغوی بمعنای سختی و دشواری و واژه حرج، به معنای مشقت می‌باشد. در اصطلاح علم حقوق، عسر و حرج عبارت است از ایجاد شرایطی که به موجب آن شرایط، ادامه زندگی زناشویی برای زوجه با دشواری و مشقت‌های متعددی همراه باشد. اصطلاحاً در این شرایط گفته می‌شود که زوجه در عسر و حرج قرار دارد و بر همین اساس می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق نماید. وفق مندرجات قانونی موجود، در حقوق کشور ما، حق طلاق متعلق به زوج است و او می‌تواند همسر خود در هر...
مقالات دعاوی خانواده
4 ماه قبل 787
مفهوم طلاق وفق مندرجات موجود در قانون مدنی و هم‌چنین قانون حمایت خانواده، یکی از اسباب انحلال نکاح میان زوجین، طلاق می‌باشد. طلاق به معنای زایل شدن و قطع پیوند زناشویی است. مطابق با شرع مقدس اسلام و هم‌چنین قوانین موجود، حق طلاق مختص زوج می‌باشد و وی می‌تواند در هر زمان که اراده نماید، همسر خود را مطلقه نماید اما می‌بایست تمامی حق و حقوق مالی متعلق به زوجه را پرداخت نماید. همچنین زوجه نیز می‌تواند در صورت ارائه دلایل محکمه‌پسند قانونی، دادخواست طلاق دهد. مواردی که منجر به طرح درخواست طلاق از سوی...
نمونه قراردادها
5 ماه قبل 5873
نمونه قرارداد بذل مدت در عقد موقت ماده 1139 قانون مدنی بیان می‌دارد که طلاق مخصوص عقد دائم است و زن منقطعه به انقضای مدت یا بذل آن از طرف شوهر از زوجیت خارج می‌شود. بنابراین عقد نکاح موقت با بذل مدت پایان می‌یابد. بذل مدت به معنی بخشیدن باقیمانده مدت نکاح موقت است. بذل مدت در نکاح موقت برخلاف طلاق به هیچگونه تشریفاتی نیاز ندارد. همچنین مرد می‌تواند به زن وکالت دهد که مدت را به خود بذل نماید. بازدید کننده بزرگوار، در مقاله حاضر یک نمونه قرارداد بذل مدت در عقد موقت برایتان...
نمونه آرای دادگاه ها
1 سال قبل 12213
بازدید کننده بزرگوار، در این مقاله یک نمونه رای الزام زوج به طلاق به لحاظ سوء رفتار و عسر و حرج برایتان قرار داده ایم تا با نحوه صدور رای در این زمینه آشنا شوید. این نمونه رای که از شعبه ... دادگاه تجدیدنظر استان مرکزی صادر شده است درباره این موضوعات می باشد: طلاق به درخواست زوجه، الزام زوج به طلاق، طلاق به لحاظ عسر و حرج، وجود پرونده های متعدد زوجین بر علیه یکدیگر، ماده 1130 قانون مدنی، طلاق بائن، رای الزام زوج به طلاق به لحاظ سوء رفتار مطلب مرتبط: درخواست طلاق...
نمونه آرای دادگاه ها
1 سال قبل 2265
بازدید کننده بزرگوار، در این مقاله یک نمونه رای الزام به بذل مدت نکاح موقت برایتان قرار داده ایم تا با نحوه صدور رای در این زمینه آشنا شوید. این نمونه رای که از شعبه دوم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان تاکستان صادر شده است درباره این موضوعات می باشد: ازدواج موقت، الزام به بذل مدت، احراز عسر و حرج زوجه، ماده 1130 قانون مدنی، الزام به بذل مدت متعه، ماده 29 قانون حمایت از خانواده، کودک آزاری، رای الزام به بذل مدت نکاح موقت بیشتر بخوانید: نمونه عقدنامه موقت چکیده رای الزام به بذل مدت...
مقالات دعاوی خانواده
2 سال قبل 1029
طلاق از سوی زوجه بدلیل ابتلای زوج به بیماری صعب العلاج  قانونگذار شرایطی را مقرر نموده است که مطابق با آن، در صورتی که زوج به یکی از بیماری های صعب العلاج روانی و یا ساری یا هر بیماری صعب العلاج دیگری مبتلا شود، زوجه بتواند با استناد به آن، تقاضای طلاق نماید. در اینصورت اصطلاحاً گفته می شود که زن در عسر و حرج قرار گرفته است و مطابق با بند ۵ ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، می تواند از دادگاه تقاضای طلاق نماید. در این مقاله سعی می گردد به تفصیل در ارتباط با نحوه...
مقالات دعاوی خانواده
5 ماه قبل 1051
نحوه درخواست طلاق از سوی زوجه به جهت عسر و حرج مطابق با قانون مدنی و قانون حمایت خانواده، حق طلاق مختص زوج می‌باشد و وی می‌تواند در هر زمان همسر خود را مطلقه نماید اما می‌بایست تمامی حق و حقوق مالی متعلق به زوجه را پرداخت کند. هم‌چنین قانونگذار شرایطی را پیش‌بینی نموده است که بموجب آن اگر ادامه زندگی برای زوجه با مشقت فراوان همراه بوده، وی بتواند به دادگاه مراجعه نموده و تقاضای طلاق نماید. جهت انجام این امر، زوجه می‌بایست به دادگاه دلایل محکمه پسند ارائه دهد تا بتواند ثابت نماید...
مقالات دعاوی خانواده
4 ماه قبل 1092
طلاق به درخواست زوجه مطابق با موازین موجود در قانون مدنی و هم‌چنین قانون حمایت خانواده، حق طلاق در زمره حقوق غیرمالی و متعلق به زوج می‌باشد. این امر بدان معنا می‌باشد که زوج در هر زمانی که اراده کند، می‌تواند همسر خود را مطلقه نماید اما مستند به ماده 29 قانون حمایت خانواده، مکلف است که پیش از آن، ترتیب پرداخت تمامی حق و حقوق مالی زوجه را مشخص نماید. زوجه (زن) نیز می‌تواند بنا به تحقق شرایطی درخواست طلاق خویش را تقدیم دادگاه نماید. مستند به مواد 1029، 1129 و 1130 قانون مدنی،...
مقالات دعاوی خانواده
2 هفته قبل 88
مفهوم حقوقی انحلال عقد نکاح نکاح از منظر لغوی به معنای پیوستن می‌باشد و در اصطلاح علم حقوق، عقد نکاح به پیمان زناشویی گفته می‌شود که عبارت است از توافق زن و مرد جهت ایجاد زندگی مشترک که به صورت دائم یا موقت میان زوجین منعقد می‌شود. علی‌الاصول زمانی که عقد نکاح به صورت صحیح میان زوج و زوجه منعقد می‌گردد، تابع شرایط عمومی قراردادها بوده و میان آنان لازم‌الاجرا خواهد بود. فلذا انحلال عقد نکاح، صرفاً معطوف به شرایطی خواهد بود که توسط قانونگذار پیش‌بینی شده باشد که در ماده 1120 قانون مدنی بدان پرداخته...

افزودن دیدگاه

امتیاز شما :

دیدگاه کاربران

دیدگاهی ثبت نشده است.