تقاضای طلاق از سوی زوجه بدلیل ابتلای زوج به بیماری صعب العلاج

طلاق از سوی زوجه بدلیل ابتلای زوج به بیماری صعب العلاج 

قانونگذار شرایطی را مقرر نموده است که مطابق با آن، در صورتی که زوج به یکی از بیماری های صعب العلاج روانی و یا ساری یا هر بیماری صعب العلاج دیگری مبتلا شود، زوجه بتواند با استناد به آن، تقاضای طلاق نماید. در اینصورت اصطلاحاً گفته می شود که زن در عسر و حرج قرار گرفته است و مطابق با بند ۵ ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، می تواند از دادگاه تقاضای طلاق نماید. در این مقاله سعی می گردد به تفصیل در ارتباط با نحوه تقاضای طلاق از سوی زوجه بدلیل ابتلای زوج به بیماری صعب العلاج که از مصادیق عسر و حرج می باشد و شرایط آن پرداخته شود.

مطلب مرتبط: مدت اعتبار حکم طلاق چقدر است؟

ابتلای زوج به بیماری صعب العلاج

همانگونه که در صدر مقاله عرض گردید، ابتلای زوج به یکی از بیماری های صعب العلاج در زمره دلایلی می باشد که زن می تواند با استناد به آن ثابت نماید که در عسر و حرج قرار گرفته و از دادگاه تقاضای طلاق نماید. عسر و حرج عبارت است از بوجود آمدن شرایط و وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت فراوان همراه نموده و تحمل آن مشکل باشد. به بیانی دیگر، عسر و حرج عبارت است از مشقت شدید یا فاحش، که عادتاً قابل تحمل نباشد. قاعده عسر و حرج یا قاعده لاحرج از قواعد معروف فقهی است که مبتنی بر آیات متعدد از قرآن کریم است. قاعده عسر و حرج از قواعد ثانویه فقهی است. قاعده اولیه در مورد طلاق این است که اختیار آن در دست شوهر است. لیکن هرگاه دوام زناشویی برای زن موجب مشقت شدید باشد و شوهر زن را طلاق ندهد، به عنوان قاعده ثانوی، زن می تواند از حاکم تقاضای طلاق کند. در چنین وضعیتی حاکم شوهر را به طلاق اجبار می کند. مصادیق عسر و حرج در ذیل تبصره ماده 1130 قانون مدنی بیان گردیده اند که عبارتند از:

«۱- ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی و یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه.

۲- اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلای وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است. در صورتی که زوج به تعهد خود عمل ننماید و یا پس از ترک، مجدداً به مصرف موارد مذکور روی آورد، بنا به درخواست زوجه، طلاق انجام خواهد شد.

۳- محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر.

۴- ضرب و شتم یا هرگونه سوء رفتار مستمر زوج که عرفاً با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد.

۵- ابتلای زوج به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه صعب‌العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید.

موارد مندرج در این ماده مانع از آن نیست که دادگاه در سایر مواردی که عسر و حرج زن در دادگاه احراز شود، حکم طلاق صادر نماید.»

نکته مهم آنست که دادگاه در صورت احراز یکی از شرایط فوق، حکم طلاق به درخواست زن را صادر می نماید. اما خلاف آن نیز قابل اثبات است این امر بدان معنا است که زوج ممکن است ثابت نماید که علی رغم وجود یکی از موارد فوق، ادامه زندگی برای زوجه با مشقت همراه نبوده و غیرقابل تحمل نمی باشد. 

همانگونه که عرض گردید ابتلای زوج به یکی از بیماری های صعب العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه صعب العلاج دیگری، در زمره دلایل طلاق به درخواست زوجه جهت قرار گرفتن در عسر و حرج می باشد. بیماری صعب العلاج به بیماری گفته می شود که در جامعه عمومیت نداشته و برای درمان آن شرایط ویژه ای می بایست فراهم شود که در نهایت نیز منجر به مرگ فرد بیمار می شود. بیماری های مانند سرطان، اوتیسم و ... . حال اگر مردی به یکی از بیماری هایی صعب العلاج مبتلا شود و ادامه زندگی بدین علت برای زوجه با مشقت فراوان همراه شود، در صورتی که وی (زوجه) قصد طلاق و متارکه را داشته باشد، در وهله اول از دادگاه خانواده تقاضای صدور حکم طلاق به جهت عسر و حرج و ابتلای زوج به یکی از بیماری های صعب العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه صعب العلاج دیگری را می نماید. زوجه مکلف است در دادخواست نوع بیماری را صراحتاً مشخص نماید. دادگاه با برگزاری جلسه رسیدگی و استماع اظهارات طرفین جهت احراز ابتلای زوج به یکی از بیماری های صعب العلاج، وی را به پرشکی قانونی معرفی می نماید تا نوع بیماری زوج و قابل علاج یا لاعلاج بودن آن را تعیین نمایند. در صورتی که بنا بر مدارک پزشکی موجود و گواهی پزشکی قانونی، بیماری زوج صعب العلاج تشخیص داده شود، دادگاه حکم طلاق زوجه را به دلیل قرار گرفتن در عسر و حرج صادر می نماید. 

در آخر ذکر این نکته حائز اهمیت است که مفاد ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی هم در نکاح دائم و هم در نکاح منقطع (موقت) جاری می باشد. بدین ترتیب در نکاح موقت در مواردی که زوجه با عسر و حرج روبرو شود و این موضوع بر دادگاه ثابت شود، در اینصورت دادگاه می تواند از ملاک ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی تنقیح مناط نموده و حکم به اجبار زوج به بذل بقیه مدت متعه و در صورت میسر نشدن این امر، حکم به انحلال زوجیت و قطع بقیه مدت ازدواج موقت، صادر نماید.