لزوم حسن معاشرت زوجین با یکدیگر

حسن معاشرت بین زوجین به چه معناست؟

زمانی که دختر و پسر تصمیم به ازدواج گرفته و صیغه عقد بین آنان جاری میگردد، قطعا شرایط و موقعیت و هم چنین وظایف آنان بسیار تغییر کرده و تعهدی که بین آنان بوجود می آید، تاثیر چشم گیری در زندگی مشترک آنان خواهد داشت. اگر زوجین بدانند که با مهر و محبت و حسن معاشرت با یکدیگر می توانند بر بسیاری از مشکلات غلبه نموده، قطعا اختلافات میان آنان کمتر شده و حتی میتوانند مانع بروز طلاق نیز شوند.

همانگونه که اشاره گردید زن و شوهر از لحظه جاری شدن خطبه عقد، در مقابل یکدیگر دارای وظایف و مسئولیت هایی میشوند اعم از اینکه زن موظف به تمکین است و بالطبع مرد مکلف به پرداخت نفقه می باشد. نتیجتا اینکه خانواده یک نهاد مقدس است که هم در شرع و هم در قانون، به حفظ آن بسیار تاکید شده است و زن و شوهر با رعایت یکسری اصول اخلاقی و ... میتوانند پایه های زندگی مشترک خود را روز به روز مستحکم نموده و از بروز بسیاری از اختلافات جلوگیری نمایند. یکی از مهمترین مسائل در روابط میان زوجین، حسن معاشرت با یکدیگر می باشد یعنی اینکه هر دو طرف می بایست نسبت به یکدیگر خوش رفتار و خوش برخورد باشند و با حسن خلق با یکدیگر رفتار نمایند. حسن معاشرت زوجین بقدری حائز اهمیت است که در قانون مدنی نیز بدان تاکید شده است هم چنانکه ماده ١١٠٣ قانون مزبور بیان نموده است:

"زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگرند."

همچنین التزام همسران به حقوق اخلاقی متقابل می تواند باعث ترقی و رشد معنوی و تربیتی فرزندان شود. این موضوع آنقدر اهمیت دارد که خداوند متعال در آیه 21 سوره روم می فرمایند: ((وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا))؛ ((و از نشانه های او آن است که از جنس خودتان همسرانی برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید.))

مطلب مرتبط: نحوه استرداد هدایای دوران نامزدی و بعد از ازدواج

مستندات قانونی مرتبط با حسن معاشرت

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه: 7/93/1994 شماره پرونده: 93-9/1-1339 تاریخ نظریه: 1393/08/21

ادعای زوجه مبنی بر سوء رفتار یا سوء معاشرت، لزوما بر مبنای رأی کیفری صادره از مرجع صالح، متضمن محکومیت زوج از حیث تهدید، توهین، ایراد صدمه عمدی و ترک انفاق قابل اثبات است یا این که دادگاهی که متصدی رسیدگی به درخواست زوجه به خواسته طلاق ناشی از تخلف از شرط ضمن عقد یا تحقق عسر و حرج است، راساً با انجام تحقیقات محلی و استماع گواهی شهود می تواند در راستای اثبات ادعای زوجه به گردآوری دلیل و تحلیل و سپس استنباط از آنها بپردازد؟ در فرض اخیر، اثبات موضوع با حکمی که قبل یا بعد از آن، در دادگاه کیفری مبنی بر برائت صادر می شود، منافات ندارد؟

دادگاهی که در مقام رسیدگی به درخواست زوجه برای طلاق به لحاظ سوء رفتار یا سوء معاشرت یا تخلف از شرایط ضمن عقد توسط زوج و یا عسر و حرج زوجه می باشد، مستنداً به ماده 199 قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی می تواند، رأساً با انجام تحقیقات محلی و ... در راستای بررسی دلیل یا دلایل طلاق زوجه اقدام نماید و چنانچه اقدام زوج نسبت به زوجه مشمول یکی از عناوین کیفری هم باشد، صدور حکم برائت از دادگاه کیفری نسبت به آن در هر زمان به طور کلی منافاتی با اقدام دادگاه خانواده به شرح صدر الذکر (که مبنای صدور حکم طلاق بوده) ندارد؛ زیرا ممکن است، عملی از لحاظ کیفری جرم نباشد یا به دلایلی سوءنیت متهم احراز نشود، ولی سوء رفتار یا سوء معاشرت تلقی شود.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه: 7/97/964 شماره پرونده: 1599-1/9-96 تاریخ نظریه: 1397/04/10

در محضر دادگاه زوجین تقاضای گزارش اصلاحی می نمایند و توافق مثلا از قرار ذیل است الف: زوجه حق داشتن تلفن همراه ندارد ب: زوج مکلف است هر هفته زوجه را به منزل پدرش ببرد ج: اطرافیان حق دخالت در زندگی زوجین ندارند آیا دادرس می تواند موارد مذکور را در گزارش اصلاحی ذکر کند و یا اینکه به لحاظ عواقب اجتماعی اینگونه آرا فقط وارد مسائل کلی مانند نفقه و حسن معاشرت و سایر حقوق مالی شود پاسخ مستنداً و مستدلاً مورد استدعاست؟

وفق ماده 184 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379، گزارش اصلاحی حاوی مفاد سازش نامه و موارد توافقی طرفین است. علی الاصول کلیه توافقات فی ما بین طرفین مادام که مخالف قوانین امری و اخلاق حسنه نباشد، مطابق ماده 10 قانون مدنی صحیح و لازم‌الاجرا است و تشخیص مصداق بر عهده مرجع قضایی رسیدگی کننده است. با این حال راجع به مثال هایی که در استعلام آمده است، به نظر می رسد؛ اولاً راجع به عبارت «زوجه حق داشتن تلفن همراه ندارد»، با توجه به اینکه سلب حق داشتن تلفن همراه به معنای سلب حق داشتن تلفن ثابت و نیز استفاده از سایر وسایل الکترونیکی و ارتباطی مانند استفاده از اینترنت از طریق رایانه نمی باشد و از طرفی در هر حال، حداکثر محدود به زمان زوجیت است، به نظر می رسد با اشکالی مواجه نیست. ثانیاً راجع به عبارت «زوج مکلف است هر هفته زوجه را به منزل پدرش ببرد»، به نظر می رسد این عبارت چون صرفاً ناظر به تکلیف زوج است و نافی حق ملاقات زوجه در سایر ایام نمی باشد، فاقد هرگونه اشکال است. ثالثاً راجع به عبارت «اطرافیان حق دخالت در زندگی زوجین ندارند»، گرچه توافق بین زوجین نمی تواند برای دیگران ایجاد تکلیفی بنماید، از آنجایی که اصولاً بدون توافق زوجین نیز دیگران حق دخالت (در معنای منفی آن) ندارند، به نظر می رسد با اشکالی مواجه نیست و در هر حال ذکر این عبارت در گزارش اصلاحی با توجه به اینکه گزارش اصلاحی، تنها در خصوص طرفین، واجد اثر اجرایی است و نه اشخاص ثالث، نمی تواند نسبت به اشخاص ثالث اثری در پی داشته باشد.