درخواست طلاق از سوی زوجه چگونه است؟

مفهوم طلاق

وفق مندرجات موجود در قانون مدنی و هم‌چنین قانون حمایت خانواده، یکی از اسباب انحلال نکاح میان زوجین، طلاق می‌باشد. طلاق به معنای زایل شدن و قطع پیوند زناشویی است. مطابق با شرع مقدس اسلام و هم‌چنین قوانین موجود، حق طلاق مختص زوج می‌باشد و وی می‌تواند در هر زمان که اراده نماید، همسر خود را مطلقه نماید اما می‌بایست تمامی حق و حقوق مالی متعلق به زوجه را پرداخت نماید. همچنین زوجه نیز می‌تواند در صورت ارائه دلایل محکمه‌پسند قانونی، دادخواست طلاق دهد. مواردی که منجر به طرح درخواست طلاق از سوی زوجه می‌شوند عبارتند از: در عسر و حرج قرار گرفتن وی، غیبت شوهر بیشتر از چهار سال، خودداری مرد از پرداخت نفقه و یا داشتن وکالت در طلاق. در مقاله حاضر که توسط گروه وکلای عدالت سرا تحریر یافته است، سعی می‌گردد به تفصیل در خصوص درخواست طلاق از سوی زوجه پرداخته شود.

مطلب مرتبط: طلاق چیست؟ اقسام آن کدام است؟

نحوه درخواست طلاق از سوی زوجه

مطابق با تبصره ماده 1133 قانون مدنی، در فروض ذیل زوجه می‌تواند از دادگاه درخواست طلاق نماید:

الف) عدم پرداخت نفقه توسط زوج

مستنبط از ماده 1129 قانون مدنی، در صورتی که مرد اقدام به پرداخت نفقه زوجه ننموده باشد و وی جهت الزام زوج به پرداخت نفقه، به محکمه مراجعه نموده و حکم به نفع وی نیز صادر شده باشد اما با وجود صدور اجراییه، زوج از پرداخت نفقه امتناع نموده باشد، زوجه می‌تواند از دادگاه تقاضای صدور حکم طلاق نماید، فلذا عدم پرداخت نفقه توسط زوج، یکی از طرق درخواست طلاق از سوی زوجه می‌باشد. در صورتی که بدین سبب (عدم پرداخت نفقه توسط زوج) حکم طلاق صادر شود اما شوهر حکم دادگاه را اجرا ننماید، قاضی یا نماینده دادگاه، به جای شوهر مستنکف، اقدام به طلاق و امضای سند طلاق می‌نمایند.

در خصوص ماده 1129 قانون مدنی ذکر این نکته حائز اهمیت است که هم در صورت عدم پرداخت نفقه از سوی زوج از روی عمد و هم در صورت ناتوانی وی از پرداخت نفقه، در هر حالت، موجبات طلاق برای زوجه فراهم می‌گردد. طلاقی که به موجب ماده فوق‌الاشاره صادر می‌شود، در حکم طلاق بائن بوده و می‌بایست در قالب حکم صادر گردد نه گواهی عدم امکان سازش. (ماده 26 قانون حمایت خانواده را ملاحظه بفرمایید.)

مطلب مرتبط: نحوه طرح دعوای طلاق به درخواست زوجه به جهت عدم پرداخت نفقه

ب) غیبت شوهر بیشتر از چهار سال

مطابق با ماده 1029 قانون مدنی اگر مردی چهار سال تمام، غایب مفقودالاثر شود، همسر وی می‌تواند تقاضای طلاق خود را مطرح نماید که مقنن با لحاظ ماده 1023 قانون فوق‌الاشاره، حکم به طلاق صادر می‌نماید فلذا در فرضی که مردی به مدت چهار سال متوالی غایب بوده و هیچ خبری از او وجود نداشته باشد، تحمل زندگی زناشویی برای زوجه با مشقت فراوان روبرو خواهد شد و‌ به نوعی وی در عسر و حرج قرار می‌گیرد، بنابراین غیبت شوهر بیشتر از چهار سال نیز یکی دیگر از موجبات درخواست طلاق از سوی زوجه می‌باشد. ناگفته نماند که صدور و اجرای حکم طلاق در این فرض، منوط به رعایت تشریفات مقرر قانونی نشر آگهی در یکی از روزنامه‌های محلی و هم‌چنین درج آگهی در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار برای سه مرتبه متوالی و گذشت یک سال از تاریخ نشر اولین آگهی می‌باشد. دقت گردد که منظور از رعایت ماده 1023 قانون مدنی، لزوم انتشار آگهی است نه صدور حکم فوت فرضی زوج.

بیشتر بخوانید: تقاضای طلاق از سوی زوجه بدلیل ابتلای زوج به بیماری صعب‌العلاج

ج) عسر و حرج بودن زوجه

مستنبط از ماده 1130 قانون مدنی، در فرضی که زوجه اصطلاحاً در عسر و حرج قرار بگیرد، می‌تواند درخواست طلاق خویش را مطرح نماید. فلذا در عسر و حرج بودن زوجه، یکی دیگر از موجبات درخواست طلاق از سوی زوجه می‌باشد. در اصطلاح علم حقوق، عسر و حرج به وضعیتی گفته می‌شود که ادامه زندگی زناشویی برای زوجه با سختی فراوانی همراه باشد. مواردی که زوجه را در عسر و حرج قرار می‌دهد عبارتند از:

ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی و یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه/ اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلا وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است./ محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر/ ضرب و شتم یا هرگونه سوء رفتار مستمر زوج که عرفاً با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد./ ابتلای زوج به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه‌ی صعب‌العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید.

در خصوص در عسر و حرج بودن زوجه ذکر این نکته حائز اهمیت است که عسر و حرجی که زوجه مدعی آن است می‌بایست در زمان ادعای وی وجود داشته باشد بنابراین سختی‌هایی که وی در گذشته متحمل شده است نمی‌تواند مستند درخواست طلاق وی باشد. نکته دیگر آنکه از آنجایی که عسر و حرج یک ادعا محسوب می‌شود فلذا اصل بر عدم مشقت و سختی است و‌ زوجه مکلف است که ادعای خود را ثابت نماید.

مطلب مرتبط: مصادیق عسر و حرج زوجه کدام‌اند؟

د) داشتن وکالت در طلاق

یکی دیگر مواردی که از موجبات درخواست طلاق از سوی زوجه محسوب می‌شود، داشتن وکالت در طلاق از طرف شوهر است. بعضاً مشاهده می‌گردد که در ضمن عقد نکاح و یا بصورت علی‌حده، شوهر به زن وکالت در طلاق می‌دهد. هم در شرع مقدس اسلام و هم در قوانین کشور ما، چنین وکالتی معتبر و صحیح می‌باشد. (وفق ماده 1119 قانون مدنی)

مطابق با مندرجات موجود در ماده فوق‌الاشاره در فروضی اعم از اختیار همسر دوم از سوی زوج، اعتیاد زوج، سوء رفتار زوج و ... زوج به زوجه وکالت می‌دهد تا با تحقق شرایطی بتواند خود را مطلقه نماید. ناگفته نماند که مفاد این ماده در شروط دوازده‌گانه سند ازدواج نیز ذکر شده‌اند لذا قبول درخواست طلاق از سوی زوجه منوط به اثبات شرط در دادگاه می‌باشد.

همچنین طرفین می توانند ضمن حضور در دفتر اسناد رسمی، زوج به زوجه وکالت در طلاق بدهد. شایان ذکر است که در رویه معمولاً دفاتر اسناد رسمی ‌‌وکالت در طلاق زوجه را به صورت مطلق تنظیم می‌نمایند بدین نحو که در متن وکالتنامه زوج به زوجه وکالت می‌دهد تا در هر زمان که بخواهد به دادگاه مراجعه نموده و طی تشریفات قانونی خود را مطلقه نماید.