عواقب قانونی ترک منزل مشترک توسط همسر
عواقب ترک منزل مشترک
عواقب قانونی ترک منزل مشترک
همین که نکاح به درستی واقع شود، حقوق و تکالیفی برای زن و شوهر ایجاد می‌شود که حقوقدانان از آن به «آثار نکاح» تعبیر می‌کنند (مستنبط از ماده 1102 قانون مدنی). آثار حقوقی نکاح شامل دو بخش مالی و غیرمالی است. یکی از آثار غیرمالی نکاح، لزوم زندگی مشترک زوجین با یکدیگر است. اگر هر یک از زن یا شوهر، بدون وجود عذرموجه قانونی، به اختیار خود، منزل مشترک را ترک نمایند، این عمل برای هر یک از آنان تبعات قانونی خاص خود را در پی خواهد داشت. در مقاله حاضر که توسط گروه وکلای عدالت سرا تحریر یافته است، سعی می‌گردد به تفصیل در خصوص عواقب قانونی ترک منزل مشترک توسط زوجین پرداخته شود.
بیشتر بخوانید: نفقه چیست و در چه صورتی به زن نفقه تعلق می گیرد؟
ترک منزل توسط زوجه (زن)
مطابق با قانون حمایت خانواده و همچنین قانون مدنی، زن ملزم است که در منزلی زندگی کند که همسر او تعیین می‌نماید مگر اینکه اختیار تعیین مسکن به موجب قرارداد دیگر، به زن داده شود. در این صورت مرد مکلف است در منزلی که زن تعیین می‌کند سکونت نماید. (مستند به ماده 1114 قانون مدنی).
وفق ماده فوق مشخص می‌گردد که زن اگر اختیار تعیین مسکن را نداشته باشد، موظف است که در منزلی زندگی کند که شوهر او تعیین می‌نماید. بنابراین، زنی که بدون داشتن عذرموجه و همچنین بدون اجازه همسر خود، منزل مشترک را ترک نماید، ناشزه محسوب می‌شود و نفقه به او تعلق نمی‌گیرد. اما اگر زندگی زوجه با همسر خود، ضررهای جسمی یا روحی و ... در پی داشته باشد، مطابق با قانون او می‌تواند ترک منزل نماید و ناشزه نیز محسوب نمی‌شود و نفقه او در این حالت بر عهده شوهر او می‌باشد (ماده 1115 قانون مدنی). به موجب ماده 1115 قانون مدنی، همین که زن بیم معقولی از ضرر داشته باشد، ضرری که نمی‌توان عادتاً تحمل کرد مانند اینکه مرد زن خود را شکنجه دهد یا ...، می‌تواند منزل شوهر را ترک کند. در این‌صورت هر یک از زن و شوهر جهت تعیین تکلیف و مطالبه حقوق خود می‌توانند به دادگاه خانواده مراجعه نمایند. اگر زن در دادگاه ضرر معقول و غیرقابل تحمل را ثابت کند، نه تنها دادگاه او را مجبور به بازگشت به منزل شوهر نمی‌کند بلکه نفقه وی نیز با شوهر خواهد بود. در ارتباط با اثر خوف ایجاد ضرر بر دعوای الزام به تمکین، شعبه 47 دادگاه تجدیدنظر استان تهران طی دادنامه شماره 9409970224702135 مورخه 19-12-1394 بیان داشته است: «صرف خوف ضرر بدنی، مالی یا شرافتی که دقیقا مرحله‌ای قبل از قطعیت ضرر موصوف است؛ از موجبات موجهه عدم تمکین زوجه از زوج می‌باشد.»
بیشتر بخوانید: ترک انفاق چیست؟ ضمانت اجرای کیفری عدم پرداخت نفقه زوجه
ترک منزل توسط زوج (مرد)
مطابق با قانون مدنی و قانون حمایت خانواده، ترک منزل بدون وجود عذرموجه، توسط مرد، عواقبی را در پی خواهد داشت. از عمده عواقب ترک منزل توسط شوهر که مربوط به عسر و حرج و سخت شدن دوام زندگی زناشویی برای زن و موجب مشقت شدید و غیرقابل تحمل است، می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1- یکی از مواردی که به زن این حق را می‌دهد که دادخواست طلاق بدهد این است که اگر شوهر در طی یک سال، بدون وجود عذر موجه، 6 ماه متوالی یا 9 ماه متناوب، منزل خود را ترک نماید، زن به اصطلاح، در «عسر و حرج» قرار گرفته و می‌تواند دادخواست طلاق را تقدیم دادگاه خانواده نماید (وفق تبصره 1 ماده 1130 قانون مدنی). قانونگذار با وضع ماده فوق درصدد است از تضییع حقوق زن تا حدی جلوگیری نماید چراکه با ترک منزل توسط شوهر، ادامه زندگی زناشویی برای زن را غیرقابل تحمل می‌کند.
مطلب مرتبط: نحوه طرح دعوای طلاق به درخواست زوجه به جهت عدم پرداخت نفقه
2- در صورتی که مردی، نفقه همسر خود را با وجود تمکین او و داشتن توان مالی کافی، پرداخت نکند، به حبس تعزیری درجه شش محکوم می‌شود (مستند به ماده 53 قانون حمایت خانواده). ماده 53 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 که موجب نسخ ماده 642 قانون مجازات اسلامی گردیده است ضمانت اجرای کیفری عدم پرداخت نفقه زوجه می‌باشد. لازم به توضیح است که مراد از نفقه همسر در ماده 53 قانون حمایت خانواده، نفقه حال زوجه است نه نفقه گذشته وی.
3- یکی دیگر از عواقب ترک منزل مشترک توسط شوهر آن است که زن مستند به ماده 1029 قانون مدنی و در صورت غیبت شوهر بیش از چهار سال می‌تواند از دادگاه درخواست کند او را طلاق دهد. در این وضعیت رعایت ماده 1023 قانون مدنی الزامی است چراکه دادگاه هنگامی می‌تواند حکم طلاق صادر نماید که پس از دریافت درخواست طلاق از جانب زن در یکی از جراید محل و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار تهران سه دفعه متوالی هر کدام به فاصله یک ماه آگهی کند و اشخاصی را به ممکن است از غایب اطلاعی داشته باشند دعوت نماید که اگر از زوج خبری دارند به اطلاع دادگاه برسانند. هرگاه یک سال از تاریخ نشر اولین آگهی بگذرد و حیات غایب ثابت نشود، دادگاه حکم طلاق را صادر می‌کند. لذا نظر به مواد 1029 و 1023 قانون مدنی، پیش از گذشتن حداقل 5 سال از تاریخ آخرین خبر غایب، دادگاه نمی‌تواند حکم طلاق به علت غیبت شوهر صادر نماید.
امیدواریم مطالب برای شما مفید بوده باشد. لطفا مطالب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و با امتیاز دادن به مطالب، ما را در جهت بهبود و تولید هر چه بیشتر مطالب یاری فرمایید. همچنین می توانید نظرات یا سوالات خود را در بخش دیدگاه ها مطرح نمایید در اسرع وقت به سوالات شما پاسخ داده خواهد شد.
مطالب مرتبط
مصادیق عسر و حرج زوجه کدام‌اند؟
مفهوم حقوقی عسر و حرج واژه عُسر از منظر لغوی بمعنای سختی و دشواری و واژه حرج، به معنای مشقت می‌باشد. در اصطلاح علم حقوق، عسر و حرج عبارت است از ایجاد شرایطی که به موجب آن شرایط، ادامه زندگی زناشویی برای زوجه با دشواری و مشقت‌های متعددی همراه باشد. اصطلاحاً در این شرایط گفته می‌شود که زوجه در عسر و حرج قرار دارد و بر هم...
طلاق به درخواست زوجه به جهت غیبت شوهر بیشتر از چهار سال چگونه است؟
طلاق به درخواست زوجه مطابق با موازین موجود در قانون مدنی و همچنین قانون حمایت خانواده، حق طلاق در زمره حقوق غیرمالی و متعلق به زوج می‌باشد. این امر بدان معنا می‌باشد که زوج در هر زمانی که اراده کند، می‌تواند همسر خود را مطلقه نماید اما مستند به
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران
علیرضا رفیعی
شهرام شریعت پور
محمد علوی