آثار فرزندخواندگی چیست؟
آثار فرزندخواندگی
مفهوم فرزندخواندگی
در اصطلاح علم حقوق، فرزندخواندگی به وضعیت قانونی اطلاق می‌گردد که طی آن، یک یا چند نفر (حسب مورد زن و شوهر یا دختر و یا زن مجرد) اقدام به تحت سرپرستی قرار دادن کودک بی‌سرپرست یا بدسرپرست نموده و عهده‌دار نگهداری، تربیت و پرداخت نفقه کودک یا نوجوان تحت سرپرستی می‌گردند (به دلالت ماده 17 قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست). با شروع فرآیند فرزندخواندگی، از منظر حقوقی آثاری اعم از آثار مالی و همچنین آثار غیرمالی در روابط میان والد یا والدین سرپرست و همچنین کودک یا نوجوان تحت سرپرستی ایجاد می‌شود. در مقاله حاضر که توسط گروه وکلای عدالت سرا تحریر یافته است، سعی می‌گردد به تفصیل در خصوص آثار فرزندخواندگی پرداخته شود.
آثار فرزندخواندگی کدام است؟
همانگونه که در ابتدای مقاله عرض گردید، آثار فرزندخواندگی به دو بخش آثار مالی و آثار غیرمالی تقسیم می‌گردد که در ذیل در خصوص هر یک از آنها به طور جداگانه توضیحاتی معروض می‌گردد:
الف) آثار مالی فرزندخواندگی
مستنبط از ماده 17 قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست، والد یا والدین سرپرست مکلف‌اند که تمامی هزینه‌های مربوط به نگهداری، تربیت و تحصیل فرد تحت سرپرستی را تأمین نمایند. در اصطلاح حقوقی این افراد مکلف به پرداخت نفقه کودک یا نوجوان تحت سرپرستی خود می‌باشند. نکته قابل توجه آن است که الزام به پرداخت نفقه فقط در رابطه میان فرزندخوانده با پدر و مادر سرپرست خود بوجود می‌آید و کودک یا نوجوان تحت سرپرستی هیچ تکلیف و الزامی به پرداخت نفقه به سرپرست خود در صورت نیازمندی او ندارد.
یکی از مسائل مهم دیگری که در خصوص آثار مالی فرزندخواندگی، مطرح می‌گردد بحث توارث میان فرزندخوانده با سرپرست خود می‌باشد. هر چند که مقنن در این خصوص، صراحتاً مطلبی را بیان نداشته است اما با استناد به اصل 167 قانون اساسی، می‌توان اینگونه بیان نمود که توارث فقط میان اقربای نسبی مشروع و اقربای سببی محدود، ایجاد می‌شود و هیچ‌گونه توارثی میان فرزندخوانده با والدین خود ایجاد نخواهد شد فلذا فرزندخوانده از والدین ارث نمی‌برد. شایان ذکر است از آنجایی که هدف مقنن از وضع قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست، حمایت از کودک یا نوجوان تحت سرپرستی بوده است، فلذا مقرراتی را وضع نموده است که به موجب آن والد یا والدین سرپرست مکلف‌اند که بخشی از اموال خود را بنام کودک یا نوجوان تحت سرپرستی صلح نموده و همچنین بنام وی، در یکی از شرکت‌های بیمه، بیمه عمر ثبت نام نمایند. (به دلالت مواد 14 و 15 قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست)
ب) آثار غیرمالی فرزندخواندگی
در خصوص آثار غیرمالی فرزندخواندگی می‌توان به مواردی اعم از تسری دادن یا انتقال نام خانوادگی و همچنین حرمت ازدواج میان کودک و نوجوان تحت سرپرستی با والد یا والدین سرپرست، اشاره نمود.
بعد از آنکه حکم قطعی دادگاه در خصوص سرپرستی صادر گردد، مفاد رای از طریق دادگاه به اداره ثبت احوال و اداره بهزیستی اعلام می‌گردد. پس از آن، اداره ثبت احوال می‌بایست نام و نام خانوادگی کودک یا نوجوان تحت سرپرستی را در شناسنامه والدین یا سرپرست وارد نماید. مضاف بر آنکه شناسنامه جدیدی برای کودک یا نوجوان تحت سرپرستی با نام و نام خانوادگی سرپرست یا والدین صادر شده و در قسمت توضیحات مفاد حکم و اسامی پدر و مادر واقعی وی درج می‌گردد. (به دلالت ماده 22 قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست)
مساله مهم دیگری که در زمره آثار غیرمالی فرزندخواندگی مطرح می‌باشد، بحث حرمت ازدواج میان فرزندخوانده و سرپرست وی می‌باشد که مقنن در ماده 26 قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست بدان پرداخته است ناگفته نماند که این موضوع یک استثناء هم دارد و آن زمانی است که دادگاه صالح بعد از کسب نظر از سازمان بهزیستی، این ازدواج را به مصلحت فرزندخوانده تشخیص بدهد.
مطلب مرتبط: شرایط درخواست فرزندخواندگی چگونه است؟
نکات مهم در خصوص آثار فرزندخواندگی
1- در صورتی که زن و شوهری که سرپرستی کودک یا نوجوان بی‌سرپرست یا بدسرپرستی را بر عهده گرفته‌اند، بنا به هر علتی، اقدام به طلاق و جدایی نموده باشند، مقررات مندرج در قانون مدنی در خصوص موارد مربوط به حضانت طفل، مجری نخواهد بود و در صورت وقوع طلاق میان سرپرستان، دادگاه این اختیار را خواهد داشت تا بنا به درخواست سازمان بهزیستی و همچنین با در نظر داشتن مقررات مندرج در قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست، سرپرستی کودک یا نوجوان را به یکی از زوجین و یا به شخص ثالثی اعطاء نماید. (مستند به ماده 20 قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست)
2- در فرضی که اموالی تحت مالکیت کودک یا نوجوان تحت سرپرستی باشد، در صورتی می‌توان اداره این اموال را به سرپرست واگذار نمود که یا طفل، ولی قهری نداشته باشد و یا آنکه ولی قهری او شخصی را برای اداره اموال تعیین ننموده باشد و دادگاه نیز قیمومت را بر عهده سرپرست قرار داده باشد. (وفق ماده 16 قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست)
3- کودک یا نوجوان تحت سرپرستی مطابق با تبصره 2 ماده 22 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست این حق را دارد که بعد از آنکه به سن 18 سال تمام رسید، از اداره ثبت احوال درخواست نماید که شناسنامه جدیدی با نام پدر و مادر واقعی خود در صورت معلوم بودن و یا نام خانوادگی مورد نظر او (در صورت معلوم نبودن نام والدین واقعی)، صادر نماید.
امیدواریم مطالب برای شما مفید بوده باشد. لطفا مطالب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و با امتیاز دادن به مطالب، ما را در جهت بهبود و تولید هر چه بیشتر مطالب یاری فرمایید. همچنین می توانید نظرات یا سوالات خود را در بخش دیدگاه ها مطرح نمایید در اسرع وقت به سوالات شما پاسخ داده خواهد شد.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران