مهریه عندالاستطاعه چیست؟ تفاوت آن با مهریه عندالمطالبه کدام است؟
مهریه عندالاستطاعه
مفهوم مهریه
مَهریه یا صِداق به مالی گفته می‌شود که زن بر اثر انعقاد عقد نکاح، مالک آن شده و مرد ملزم به پرداخت آن می‌شود. مقنن در ماده 1087 قانون مدنی به تعریف مهریه پرداخته است. با توجه به مندرجات موجود در قانون مدنی و همچنین قانون حمایت خانواده می‌توان اینگونه بیان نمود که مهریه، نوعی الزام قانونی است که بر زوج تحمیل شده و فقط زوجین می‌توانند در زمان انعقاد عقد نکاح یا پس از آن، در خصوص میزان آن با یکدیگر توافق نمایند فلذا سکوت زوجین در زمان عقد و یا حتی توافق در خصوص این موضوع که زوجه مستحق مهریه نباشد، نمی‌تواند تکلیف زوج را در این‌خصوص از بین ببرد. مطابق با قانون مدنی، به محض انعقاد عقد نکاح، زن مالک مهریه می‌شود و می‌تواند آن را مطالبه نماید (به دلالت ماده 1082 قانون مدنی). اما گاهی اوقات ممکن است که میان طرفین مقرر شود که زن در صورتی خواهد توانست مهریه خود را از مرد مطالبه نماید که بتواند توانایی مالی زوج یا همان استطاعت او را اثبات نماید. به این قسم از مهریه، مهریه عندالاستطاعه گفته می‌شود. در مقاله حاضر که توسط گروه وکلای عدالت سرا تحریر یافته است، سعی می‌گردد به تفصیل در خصوص مهریه عندالاستطاعه و تفاوت آن با مهریه عندالمطالبه پرداخته شود.
مطلب مرتبط: مهریه چیست؟ نحوه مطالبه آن چگونه است؟
مفهوم مهریه عندالاستطاعه
چنانچه در عقدنامه میان زوجین توافق گردد که مهریه زوجه به صورت عندالاستطاعه باشد، به معنای آن است که زوجه قبول می‌کند تا مرد زمانی که توانایی مالی داشته باشد، مهریه او را پرداخت کند. توافق زوجین در خصوص عندالاستطاعه بودن مهریه، می‌تواند در ارتباط با تمام مهریه باشد و یا بخشی از آن. بطور مثال ممکن است در عقدنامه چنین توافق شود که از میزان چهارصد سکه تمام بهار آزادی، دویست سکه آن عندالاستطاعه و دویست سکه آن، عندالمطالبه باشد.
ذکر این نکته حائز اهمیت است که از آنجایی که طرفین قراردادهای خصوصی می‌توانند هرگونه مواردی را در صورتی که مخالف با قانون نباشد، میان خود، توافق نمایند فلذا در عقد نکاح نیز طرفین می‌توانند در خصوص نحوه پرداخت مهریه و یا تنظیم اقرارنامه رسمی با یکدیگر توافق نمایند همچنین می‌توانند این توافق را در هر زمان تغییر دهند. (تغییر پرداخت مهریه از عندالاستطاعه به عندالمطالبه و برعکس)
مطلب مرتبط: پرداخت مهریه زوجه در فسخ نکاح چگونه است؟
تفاوت مهریه عندالاستطاعه با مهریه عندالمطالبه
همانگونه که پیش‌تر عرض گردید در صورتی که پرداخت مهریه زوجه بصورت عندالمطالبه باشد، به محض انعقاد عقد نکاح، زن مالک مهریه شده و می‌تواند آن را مطالبه نماید و تمکن یا عدم تمکن مالی مرد، ملاک عمل نبوده و تا میزان 110 عدد سکه بهار آزادی (مستنبط از ماده 22 قانون حمایت خانواده)، تحت هر شرایطی مکلف به پرداخت می‌باشد (حتی به نحو تقسیط)، اما اگر پرداخت مهریه زوجه بصورت عندالاستطاعه باشد، اصل بر عدم توانایی مرد در پرداخت مهریه است و زوجه زمانی می‌تواند مهریه خود را مطالبه کند که استطاعت مالی زوج را ثابت نماید.
علاوه بر موارد فوق‌الاشاره، مهریه عندالاستطاعه با مهریه عندالمطالبه دارای تفاوت‌های دیگری نیز می‌باشند که عبارت‌اند از:
الف) در صورتی که مهریه عندالاستطاعه باشد، زوجه در صورتی می‌تواند مهریه خود را مطالبه و دریافت کند که مالی به جز مستثنیات دین را جهت توقیف (حسب مورد در دادگاه خانواده یا اجرای ثبت) معرفی نماید. ناگفته نماند که مال معرفی شده اعم است از وجه نقد، مال منقول یا غیرمنقول.
ب) در فرضی که مهریه عندالمطالبه باشد، زن به محض انعقاد عقد نکاح تحت هر شرایطی و بنا به هر علتی می‌تواند مهریه خود را مطالبه کند و زوج تحت هر شرایطی مکلف به پرداخت خواهد بود در شرایطی که زوج توانایی مالی لازم جهت پرداخت مهریه زوجه را نداشته باشد می‌تواند تقاضای اعسار از پرداخت مهریه را مطرح نماید که در صورت پذیرش اعسار او، پرداخت مهریه زوجه به نحو تقسیط خواهد بود. اما در فرضی که مهریه عندالاستطاعه است، از آنجایی که در این قسم از پرداخت، اصل بر عدم توانایی مالی زوج است فلذا طرح دادخواست اعسار از پرداخت مهریه موضوعیت نداشته و زوجه مکلف است که توانایی مالی مرد نسبت به پرداخت مهریه را به مرجع صالح (حسب مورد دادگاه خانواده یا اجرای ثبت) ثابت نماید. پر واضح است که در مهریه عندالاستطاعه، زوج نیازی به اثبات عدم توانایی مالی خود نداشته و ندارد.
ج) چنانچه پرداخت مهریه زوجه بصورت عندالمطالبه تعیین و توافق شده باشد، در فرضی که زوج توانایی مالی جهت پرداخت مهریه را داشته باشد اما از پرداخت آن استنکاف ورزد، زوجه این حق را دارد تا با استناد به ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، تقاضای صدور دستور جلب زوج را درخواست و او را جلب نماید اما در مهریه عندالاستطاعه، امکان صدور دستور جلب زوج وجود ندارد.
امیدواریم مطالب برای شما مفید بوده باشد. لطفا مطالب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و با امتیاز دادن به مطالب، ما را در جهت بهبود و تولید هر چه بیشتر مطالب یاری فرمایید. همچنین می توانید نظرات یا سوالات خود را در بخش دیدگاه ها مطرح نمایید در اسرع وقت به سوالات شما پاسخ داده خواهد شد.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران