شرایط پذیرش اعسار کسبه جزء

آیا اعسار کسبه جزء قابل پذیرش است؟

به موجب اصلاحیه نظامنامه ماده ۱۹ قانون تجارت مورخ 03/06/1400 رئیس قوه قضاییه، در اجرای ماده 19 قانون تجارت نظامنامه ماده 19 قانون تجارت مصوب 19-11-1380 به شرح زیر اصلاح می شود:

ماده واحده: افراد حقیقی داخل در طبقات ذیل باستثنای صاحبان مشاغل موضوع بند «الف» ماده 95 قانون مالیات های مستقیم اصلاحی 27-11-1380 از مصادیق کسبه جزء محسوب و از داشتن دفتر تجاری معاف خواهند بود.

١) کسبه، پیشه وران، تولیدکنندگان و نظایر آنها که میزان فروش سالیانه آنان از چهار میلیارد ریال تجاوز نکند.

٢) ارائه دهندگان خدمات در هر زمینه ای که عایدی غیر خالص آنها متجاوز از دو میلیارد ریال نباشد.

مطابق با قانون تجارت، کسبه جزء، تاجر محسوب می شوند اما نسبت به برخی از الزامات قانونی از قبیل داشتن دفاتر تجاری، معاف می باشند. بطور کلی میتوان اینگونه بیان نمود که کسبه جزء، یعنی هر فردی که مشغول به کسب و کار است مانند میوه فروش. پیشه ور کسی است که وسیله امرار معاش او، انجام کار و تغییر در اشیاء می باشد مانند نجار. تولیدکنندگان کسانی هستند که اجناسی را تولید می نمایند مانند تولید کفش.

تمامی افراد فوق الذکر اگر فروش سالیانه شان از چهار میلیارد ریال تجاوز ننماید، کسبه جزء محسوب می گردند. ناگفته نماند که این نرخ هر سه سال یکبار توسط رییس قوه قضاییه تعدیل می شود. تمامی کسانی نیز که خدمات ارائه می دهند اگر مبلغ دریافتی آنان از دو میلیارد ریال در سال تجاوز نکند نیز در زمره کسبه جزء می باشند که این نرخ نیز هر سه سال یکبار توسط رییس قوه قضاییه تعدیل می شود.

مطلب مرتبط: مجازات ورشکستگی به تقصیر و تقلب چیست؟

آیا دادخواست اعسار کسبه جزء پذیرفته می شود؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه: 829/96/7 شماره پرونده: 69-39-973 تاریخ نظریه: 1396/04/11

برابر ماده 15 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب 1394، دادخواست اعسار از تاجر پذیرفته نمی شود، در حالی که با عنایت به مواد 6 و 19 قانون تجارت و نظامنامه ی ماده 19 این قانون مصوب 9/11/1380 و ذیل ماده 539 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، کسبه جزء تاجر تلقی نمی شوند، بنابراین در فرض سوال دعوای اعسار از محکوم ‌به از کسبه جزء پذیرفته می شود.

قابل ذکر است که با استناد به ماده ۱۵ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، میتوان بیان نمود که دادخواست اعسار از تجار و اشخاص حقوقی پذیرفته نمی شود. این افراد ‌اگر مدعی اعسار هستند، می بایست اعلام ورشکستگی نمایند. مضاف بر اینکه به موجب ماده ۲ قانون نظام صنفی، فرد صنفی اعم از شخص حقیقی و شخص حقوقی می باشد. فلذا کسبه نیز میتواند شخص حقوقی باشد. ذکر این نکته الزامی می باشد که قسمت اخیر ماده ۵۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی کسبه جزء را از دعوای ورشکستگی معاف دانسته است. ماده فوق مقرر نموده است:

"از تاجر، دادخواست اعسار پذیرفته نمی شود. تاجری که مدعی اعسار نسبت به هزینه دادرسی می باشد باید برابر مقررات قانون تجارت دادخواست ورشکستگی دهد. کسبه جزء مشمول این ماده نخواهند بود."

هم چنین ماده ۵۳۹ قانون آیین دادرسی کیفری بیان نموده است:

"دادخواست تقسیط جزای نقدی از تاجر پذیرفته نمی شود. تاجری که متقاضی تقسیط محکوم به است باید مطابق مقررات قانون تجارت، دادخواست ورشکستگی دهد. کسبه جزء، مشمول این ماده نیستند."