بررسی جرم سرقت از دیدگاه قانون مجازات اسلامی

عناصر اصلی تحقق جرم سرقت
مهسا باقری | وکیل پایه یک دادگستری
آخرین به‌روزرسانی: 24 بهمن 1402 0 2021
جرم سرقت
فهرست مطالب

    بررسی جرم سرقت از دیدگاه قانون مجازات اسلامی

    جرم سرقت در زمره قدیمی ترین جرائم علیه اموال می باشد که تقریباً در اکثر کشورها، این جرم بدلیل وجود انواع مختلف، دارای شرایطی خاص و مجازاتهای جداگانه ای می باشد. مقنن در تعریف سرقت در ماده 267 قانون مجازات اسلامی چنین بیان نموده است: «سرقت عبارت از ربودن مال متعلق به غیر است.» از تعریف فوق مشخص می گردد که سه عنصر ربودن، مال و تعلق به غیر، در تحقق این جرم، نقش بسزایی دارند. در مقاله حاضر سعی می گردد به تفصیل در ارتباط با جرم سرقت و میزان مجازات آن، پرداخته شود.

    مطلب مرتبط: سرقت مقرون به آزار چیست؟

    عناصر اصلی تحقق جرم سرقت

    ۱) ربودن

    یکی از مهم ترین ارکان جرم سرقت، عمل ربودن است. بدون تحقق این عمل، عنصر مادی جرم سرقت بوقوع نمی پیوندد. جهت احراز ربودن، لازم است که مال از محلی به محل دیگر منتقل شود. با این توضیح مشخص می شود که از منظر قانونگذار، جرم سرقت تنها در مورد اموال منقول که قابلیت نقل و انتقال را دارند، امکان پذیر است. ناگفته نماند اموال در حکم غیرمنقول مانند پنجره نصب شده در ساختمان، در صورت کندن و جدا شدن، تبدیل به مال منقول می شوند و می توانند موضوع جرم سرقت تلقی گردند. 

    عنصر ربایش در حالت های مختلفی تحقق می یابد بطور مثال کسی که با تهدید و استفاده از اسلحه، مال فردی را می گیرد و فرار می کند نیز از منظر مقنن، مرتکب جرم سرقت شده است. فی الواقع در حقوق کشور ما صرف رضایت ظاهری مالک مال در دادن مال خود به دیگری موجب عدم تحقق عنصر ربایش نخواهد شد. بدیهی است که عمل ربایش صرفاً توسط انسان قابل تحقق می باشد. البته تردیدی وجود ندارد که گاهی اوقات ممکن است که انسان با کمک حیوان یا با استفاده از ابزاری خاص و یا توسط طفل غیرممیز یا مجنون، مرتکب سرقت شود که در این موارد هم عمل مجرمانه را به انسان نسبت می دهند.

    بیشتر بخوانید: نمونه شکواییه سرقت از منزل مسکونی

    ۲) مال

    موضوع سرقت می بایست مال باشد. مال به چیزی گفته می شود که مالیت و ارزش اقتصادی داشته باشد و پرداخت پول در ازای آن یا دادن یک کالای با ارزش دیگر در مقابل آن، از منظر قانون، عرف، شرع و عقل جایز محسوب شود. بطور مثال حشرات، مال محسوب نمی شوند و عرف، مبادله آنان را با کالای با ارزشی، تایید نمی کند. این موضوع یعنی مالیت داشتن موضوع سرقت، بقدری حائز اهمیت است که قانونگذار در بند الف ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی یکی از شرایط حد سرقت را چنین عنوان داشته است:

    «سرقت در صورتی که دارای تمام شرایط زیر باشد موجب حد است: الف- شیء مسروق شرعاً مالیت داشته باشد.»

    ذکر این نکته حائز اهمیت است که بنظر نمی رسد رواج داشتن یک کالایی در بازار و در عرف جامعه میان مردم، بطور مطلق، شرط مالیت داشتن آن باشد چه بسا ممکن است نامه های خصوصی میان افراد که برای خودشان بسیار ارزشمند است و یا عکس های خانوادگی و ... که برای افراد دیگری فاقد ارزش اقتصادی است اما برای خود فرد، دارای ارزش است، مورد سرقت قرار گیرند در اینصورت این عمل نیز سرقت محسوب خواهد شد. نکته دیگر آنکه در حقوق ما، فقط عین مال می تواند موضوع سرقت باشد نه منافع آن.

    بیشتر بخوانید: صلاحیت دادگاه کیفری دو در رسیدگی به جرائم

    ۳) تعلق به غیر (مال غیر بودن)

    جهت تحقق و بوقوع پیوستن جرم سرقت، لازم است که مال موضوع سرقت، متعلق به غیر باشد. پر واضح است که اگر مالی که صاحبی ندارد، ربوده شود، این عمل سرقت محسوب نمی شود. اگر رباینده مدعی مالکیت مال شود، می بایست قبل از حکم به سرقت، در مورد ادعای مالکیت او رسیدگی شود. نکته دیگر آنکه صرف تعلق مال موضوع سرقت به غیر، جهت تحقق این جرم کفایت می کند و نیازی به شناختن صاحب مال وجود ندارد. همانگونه که پیش تر عرض گردید، در حقوق ما، سرقت عین مال مدنظر قانونگذار است نه منافع آن. 

    نکته مهم دیگری که در ارتباط با جرم سرقت لازم است بیان شود آن است که اگر بخشی از مال مشترکی توسط یکی از شرکاء، مورد سرقت قرار گیرد تکلیف چیست؟ مقنن در پاسخ به این پرسش در ماده ۲۷۷ قانون مجازات اسلامی چنین تعیین تکلیف نموده است:

    «هرگاه شریک یا صاحب حق، بیش از سهم خود، سرقت نماید و مازاد بر سهم او به حد نصاب برسد، مستوجب حد است.»

    این نظر مقنن مورد پذیرش اکثریت فقها نیز می باشد و آنان نیز معتقدند که اگر شریکی بیشتر از سهم خود از مال مشترک برباید و این اضافی به حد نصاب برسد، سرقت او مستوجب حد خواهد بود.


    امیدواریم مطالب برای شما مفید بوده باشد. لطفا مطالب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و با امتیاز دادن به مطالب، ما را در جهت بهبود و تولید هر چه بیشتر مطالب یاری فرمایید. همچنین می توانید نظرات یا سوالات خود را در بخش دیدگاه ها مطرح نمایید در اسرع وقت به سوالات شما پاسخ داده خواهد شد.
    مقالات دعاوی کیفری
    2 سال قبل 4089
    سرقت مقرون به آزار یکی از قدیمی ترین جرائم علیه اموال، جرم سرقت است. امروزه در اکثر کشورها، جرم سرقت بدلیل متنوع بودن، به انواع مختلفی اعم از سرقت ساده، سرقت خاص، سرقت مشدد، سرقت مقرون به آزار، سرقت از منازل، سرقت از بانک ها و ... تقسیم می گردد. مطابق با تعریف قانونگذار در ماده ۲۶۷ قانون مجازات اسلامی، سرقت عبارت است از ربودن مال متعلق به غیر. در تعریف جرم سرقت، سه عنصر ربودن، مال و تعلق به غیر وجود دارد که می بایست احراز گردد. در مقاله حاضر سعی می گردد به تفصیل در...
    اوراق قضایی
    2 سال قبل 40878
    بازدید کننده بزرگوار، در این مقاله یک نمونه شکواییه سرقت از منزل مسکونی برایتان قرار داده ایم تا با چارچوب تنظیم شکواییه آشنا شوید. مطلب مرتبط: بررسی جرم سرقت و مجازات آن براساس قانون مجازات اسلامی نمونه شکواییه سرقت از منزل مسکونی شاکی: خانم/آقای ... / کد ملی: .../ آدرس: ... مشتکی عنه (متهم): خانم/آقای .../ کد ملی: .../ آدرس: ... موضوع جرم: سرقت اموال از منزل مسکونی محل وقوع جرم: نشانی منزل به صورت دقیق نوشته می شود. بیشتر بخوانید: نحوه اجرای مجازات حبس در قانون مجازات اسلامی ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب با سلام و...
    مقالات دعاوی کیفری
    2 سال قبل 2160
    صلاحیت دادگاه کیفری دو در رسیدگی به جرائم مطابق با قوانین و مقررات موجود، مراجع رسیدگی نخستین به مراجعی گفته می شود که بعد از انجام و تکمیل تحقیقات در دادسرا، پرونده به آنها ارجاع داده شده و اولین مرحله رسیدگی به اتهام متهم را بر عهده دارند که رسیدگی در آنها مسبوق به رسیدگی دادگاه دیگری نمی باشد. مراجع رسیدگی نخستین اعم از دادگاه کیفری یک، دادگاه کیفری دو، دادگاه های نظامی، دادگاه اطفال و نوجوانان و دادگاه انقلاب می باشند. در مقاله حاضر در ارتباط با حیطه صلاحیت دادگاه کیفری دو در رسیدگی...
    مقالات دعاوی کیفری
    1 سال قبل 4283
    هتک حرز بعنوان یکی از شرایط خاص سرقت مستوجب حد جرم سرقت در زمره جرائم علیه اموال می باشد. سرقت عبارت است از ربودن مال متعلق به غیر. سه عنصر ربایش، مال و تعلق به غیر در زمره ارکان اصلی جرم سرقت می باشند. در قانون مجازات اسلامی دو نوع سرقت تبیین گردیده است. سرقت مستوجب حد و سرقت مستوجب تعزیر. در صورتی که سرقت مستوجب حد تلقی گردد لازم است که تمامی شرایط مقرر مندرج در ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی وجود داشته باشد در غیر اینصورت، سرقت، مستوجب حد نخواهد بود. ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی...
    نمونه آرای دادگاه ها
    12 ماه قبل 1071
    بازدید کننده بزرگوار، در این مقاله یک نمونه قرار منع تعقیب سرقت مستوجب تعزیر یک قلاده سگ تزئینی برایتان قرار داده ایم تا با نحوه صدور رای در این زمینه آشنا شوید. این نمونه رای که از شعبه 9 دادیاری دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه 15 تهران صادر شده است درباره این موضوعات می باشد: کلاب اربعه، ماده 267 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، مال نبودن سگ تزئینی، قرار منع تعقیب سرقت مستوجب تعزیر یک قلاده سگ تزئینی مطلب مرتبط: بررسی جرم سرقت از دیدگاه قانون مجازات اسلامی چکیده قرار منع تعقیب سرقت مستوجب تعزیر یک قلاده...
    مقالات دعاوی کیفری
    7 ماه قبل 768
    سرقت حدی مطابق با قانون مجازات اسلامی مطابق با ماده 267 قانون مجازات اسلامی، سرقت عبارت است از ربودن مال متعلق به فرد دیگر. سرقت در زمره جرائمی است که متاسفانه به کرات در جامعه حادث می‌گردد که بنا به دلایل مختلفی اعم از فقر، تقلب و ... رخ می‌دهد. مقنن بسته به نوع مجازات، جرم سرقت را به دو دسته حدی و تعزیری تقسیم نموده است. در مقاله حاضر که توسط گروه وکلای عدالت سرا تحریر یافته است، سعی می‌گردد به تفصیل در خصوص جرم سرقت حدی و نحوه اعمال مجازات آن پرداخته شود. مطلب...

    افزودن دیدگاه

    امتیاز شما :

    دیدگاه کاربران

    دیدگاهی ثبت نشده است.