به جرائم زیر در دادگاه کیفری یک رسیدگی می‌شود:
الف- جرائم موجب مجازات سلب حیات
ب- جرائم موجب حبس ابد
پ- جرائم موجب مجازات قطع عضو یا جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن
ت- جرائم موجب مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر
ث- جرائم سیاسی و مطبوعاتی
تفسیر ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری:
1- صلاحیت دادگاه کیفری یک به عنوان مرجعی اختصاصی براساس نوع جرم تعیین می‌شود و به جرائم مقرر در ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری رسیدگی می‌نماید. این دادگاه به عنوان یک مرجع اختصاصی نسبت به سایر دادگاه‌ها دارای صلاحیت ذاتی مستقل بوده و مطلقاً خق رسیدگی به جرائمی را که در صلاحیت دادگاه‌های انقلاب، نظامی، اطفال و نوجوانان و ویژه روحانیت است را نخواهد داشت. (برگرفته از کتاب دوره پیشرفته آیین دادرسی کیفری دکتر بهداد کامفر)
2- جرائم مستوجب مجازات قطع عضو عبارتند از سرقت حدی و محاربه که دادگاه کیفری تنها صلاحیت رسیدگی به اتهام اول (سرقت حدی) را دارد و رسیدگی به اتهام محاربه بر عهده دادگاه انقلاب است.
3- در مواردی که جرمی دارای دو مجازات حبس و جزای نقدی باشد، ملاک برای تعیین درجه مجازات، درجه حبس است (آرای وحدت رویه 744 مورخه 19-08-1394 و 807 مورخه 14-11-1399 هیات عمومی دیوان عالی کشور). لذا در فرضی که جرمی دارای دو مجازات حبس درجه چهار و جزای نقدی درجه یک باشد، این جرم یک جرم درجه چهار محسوب شده و رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه کیفری دو است.
4- جرم مطبوعاتی، وصف خاص ناشی از شیوه ارتکاب یک جرم است. چنانچه جرمی به صورت نشر در مطبوعات یا در هر صورت در قلمرو مطبوعات انجام شود، جرم مطبوعاتی نامیده می‌شود. لذا هر جرمی (اعم از توهین، افترا، نشر اکاذیب و ...) که در فضای مطبوعات اتفاق بیفتد جرم مطبوعاتی خواهد بود. منظور از مطبوعات هم می‌تواند فیزیکی باشد مانند روزنامه، مجله و ... و هم می‌تواند مجازی باشد مانند خبرگزاری ایرنا، فارس و ... به شرط داشتن مجوز از وزارت ارشاد!
رسیدگی به جرم مطبوعاتی در صلاحیت دادگاه کیفری یک مرکز استان محل وقوع جرم، به صورت علنی و با حضور هیئت منصفه خواهد بود.
5- جرم سیاسی موضوع قانون جرم سیاسی مصوب 20-02-1395، جرمی است که اشخاص به قصد اصلاح امور بدون قصد براندازی نظام، جرائم موضوع ماده 2 قانون جرم سیاسی را انجام می‌دهند. قانونگذار قواعد افتراقی در مورد مجرمین سیاسی قرار داده است که از آن جمله می‌توان به صلاحیت دادگاه کیفری یک مرکز استان محل وقوع جرم با حضور هیئت منصفه موضوع ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری، علنی بودن رسیدگی، مجزا بودن محل نگهداری آنها (موضوع بند الف ماده 6 قانون جرم سیاسی)، ممنوعیت از پوشاندن لباس زندانی (موضوع بند ب ماده 6 قانون جرم سیاسی)، عدم اعمال مقررات ناظر بر تکرار جرم (موضوع بند پ ماده 6 قانون جرم سیاسی)، غیرقابل استرداد بودن مجرمین سیاسی به سایر کشورها (موضوع بند ت ماده 6 قانون جرم سیاسی)، ممنوعیت حبس انفرادی جز در شرایط استثنایی حداکثر به مدت 15 روز (موضوع بند ث ماده 6 قانون جرم سیاسی)، حق ملاقات و مکاتبه با بستگان طبقه اول در طول مدت حبس (موضوع بند ج ماده 6 قانون جرم سیاسی) و حق دسترسی به کتب، نشریات، رادیو و تلویزیون در طول مدت حبس (موضوع بند چ ماده 6 قانون جرم سیاسی) اشاره نمود.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران