بررسی شرایط دوازده گانه عقدنامه ازدواج

شرایط تحقق وکالت زوجه

طلاق به صورت یک حق طبیعی از مشخصات مرد است، اما به شرط اینکه روابط او با زن جریان طبیعی خود را طی کند. منظور از جریان طبیعی روابط زن و مرد این است که مرد به خوبی از همسرش نگهداری کند، با او حسن معاشرت داشته باشد و اگر قصد زندگی با او را ندارد به خوبی و نیکی با حفظ آبروی زن او را طلاق دهد. در این مقاله شرایط دوازده گانه عقدنامه ازدواج مورد بررسی قرار خواهد گرفت. بر اساس شرایط دوازده گانه مندرج در سند ازدواج و اثبات آن در دادگاه (بعد از طی مراحل طولانی دادرسی)، زوجه می تواند از وکالت خود استفاده و خود را مطلقه کند؛ در ذیل ما به اختصار برخی از آنها را بررسی می کنیم: 1. استنکاف شوهر از دادن نفقه زن به مدت شش ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تائید نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت شش ماه وفا نکند و اجبارا ایفا هم ممکن نباشد. این بند به دو نکته اشاره می کند نخست آنکه زوج مکلف است همه نیازهای متعارف و مناسب زن مانند مسکن، لباس، غذا و ... را فراهم کند (ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی) و چنانچه به مدت ۶ ماه از دادن نفقه اجتناب کند، زن می تواند از وکالت خود در طلاق استفاده کند. دوم در مورد حقوق واجبه زن که ظاهرا شامل حقوق مالی و غیرمالی زن می شود. این بند به رعایت حسن معاشرت مانند محبت و تواضع، احترام به حقوق متقابل یکدیگر، بلاتکلیف نگذاشتن زن و ... اشاره می کند. (مواد ۱۱۰۲ تا ۱۱۰۴ قانون مدنی) 2. سوء رفتار و یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیرقابل تحمل نماید. 3. ابتلاء زوج به امراض صعب العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره آمیز باشد. در مورد بند دو و سه، دادگاه در صورت احراز و اثبات عدم تحمل و حرج و ضرر در ادامه زندگی مشترک، زن را وکیل در طلاق می داند؛ قانون مدنی در ماده ۱۱۳۰ در هنگامی که دوام زندگی موجب عسر و حرج زوجه می شود، به زن این حق را داده که تقاضای طلاق نماید. ولی در شرایطی که زن وکالت بدون قید و شرط (وکالت مطلق)، داشته باشد، زن می تواند بدون هیچ عذری خود را مطلقه سازد. 4. جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد. در صورت جنون مرد و اثبات عسر و حرج به واسطه جنون وی، زن می تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند. ماده ۱۱۳۰ (اصلاحی 14/08/1370) و تبصره الحاقی ۲۹/۴/۱۳۸۱ مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام. 5. عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد. 6. محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات پنج سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که بر اثر عجز از پرداخت منجر به پنج سال بازداشت شود یا به حبس و جزای نقدی که مجموعا منتهی به پنج سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد. 7. ابتلاء زوج به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل آورد و ادامه زندگی برای زوجه دشوار باشد. 8. زوج زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند. تشخیص ترک زندگی خانوادگی و تشخیص عذر موجه با دادگاه است و یا شش ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت نماید. 9. محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب جرم و انجام هرگونه مجازات اعم از حد و تعزیر در اثر ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون زوجه باشد. تشخیص اینکه مجازات مغایر با حیثیت و شئون خانوادگی است با توجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف و موازین دیگر با دادگاه است. 10. در صورتیکه پس از گذشت پنج سال زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر زوج صاحب فرزند نشود. 11. در صورتیکه زوج مفقودالاثر شود و ظرف شش ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود. 12. زوج همسر دیگری بدون رضایت زوجه اختیار کند یا به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت ننماید. همانطور که می دانید اثبات موارد فوق (شرایط دوازده گانه عقدنامه ازدواج) باعث طولانی شدن روند رسیدگی می شود و در نهایت اطاله دادرسی باعث می شود زن بسیاری از حقوق خود را نادیده بگیرد، به طور مثال اثبات تخلف شوهر از شرط، زیر بار نرفتن او، روند طولانی دادرسی و نداشتن فرهنگ صحیح برای تشخیص طلاق بجا و نابجا، گرفتن طلاق از دادگاه را برای زن مشکل می سازد و باعث تحقیر و بلاتکلیف ماندن زن در دوران طلاق می شود. همین موضوع میتواند به جای حمایت از زن علیه او شود و زن حقوق خود را نادیده بگیرد. نکته مهم این است که هنگامی که زوجه به جهت تخلف شوهر از شروط ضمن عقد نکاح، درخواست طلاق می کند خواسته دعوا باید صدور حکم به احراز شرایط اعمال وکالت در طلاق باشد، نه صدور گواهی عدم امکان سازش.

نکات حقوقی مرتبط با عقدنامه ازدواج

• اگر زوجه در راستای وکالت در طلاق بخواهد اقامه دعوای طلاق کند باید زوج را خواهان و خود را خوانده قرار دهد و برای زوج وکیل دادگستری اختیار کند.
• اثبات اعتیاد زوج به تنهایی موجب تحقق شرط وکالت در طلاق نمی‌شود و علاوه‌ بر آن، باید اثبات شود که اعتیاد، مضر به ارکان و اساس زندگی خانوادگی است.
• طرح دعوای احراز وکالت در طلاق، به جهت عقیم بودن زوج و تحقق شرط وکالت در طلاق، زمانی محمل قانونی دارد که زوجه یائسه نشده و خود نیز مشکل بارداری نداشته باشد.
• در صورت استفاده زوجه از یکی از شروط ضمن عقد و صدور حکم قطعی جهت اعمال وکالت در طلاق و برگشت زوجه به زندگی، وی دیگر نمی‌تواند از همان شرط استفاده کند.
• در دوران عقد و پیش از عروسی از آنجایی زوجه عرفاً تمکین نمی‌نماید و مرد نیز عرفاً نفقه پرداخت نمی‌کند شرط نکاح نامه مبنی بر وکالت در طلاق زوجه در صورت ترک نفقه وی ظرف مدت شش ماه، موجب حق طلاق برای زن نخواهد بود.