ویژگی های امین اموال غایب مفقود الاثر

امین اموال غایب مفقود الاثر

واژه امین به معنای امانتدار است فی الواقع امین به کسی گفته می شود که مردم بعلت درستی و صداقت وی به او اعتماد می کنند. در قانون مدنی، امین به فردی اطلاق می گردد که مال دیگری را برای صاحب آن و به نفع او در تصرف دارد، خواه در مقابل عمل خود اجرتی دریافت کند یا خیر. منظور و هدف از تعیین امین در وهله اول حفظ اموال غایب و جلوگیری از حیف و میل شدن آن است که قانونگذار این اختیار را به دادگاه اعطا نموده است که از امین، ضامن یا تضمینات لازم را مستنبط از ماده 1013 قانون مدنی اخذ نماید. مستند به ماده 108 قانون امور حسبی، در تمامی مواردی که قانون، تعیین امین را ضروری دانسته است، دادستان و یا هر فرد ذینفعی می توانند از دادگاه صالح تقاضای تعیین امین را نمایند. در مقاله حاضر سعی می گردد به تفصیل در ارتباط با امین اموال غایب مفقود الاثر و‌ حیطه وظایف و اختیارات او مطابق با قانون امور حسبی و قانون مدنی پرداخته شود.

مطلب مرتبط: دادگاه صالح برای نصب امین اموال شخص غایب کدام است؟

ویژگی های امین اموال غایب مفقود الاثر

امین اموال جهت تصدی اداره اموال غایب می بایست صلاحیت و شایستگی لازم را دارا باشد. بنابراین کسی که از نظر دادگاه از جمیع جهات قابل اعتماد باشد، به این سمت منصوب می گردد. افراد ذیل نمی توانند به سمت امین منصوب گردند: (مستنبط از مواد 1231 قانون مدنی و 117 و 119 قانون امور حسبی)

۱) افرادی که فساد اخلاقی داشته باشند.

۲) کسانی که بعلت ارتکاب جرمی اعم از سرقت، کلاهبرداری، خیانت در امانت و ... بموجب حکم قطعی محکوم شده باشند.

۳) افرادی که خودشان تحت ولایت یا قیمومت باشند.

۴) افرادی که حکم ورشکستگی آنها صادر شده باشد و هنوز عمل تصفیه ورشکستگی آنان انجام نشده باشد.

۵) کسانی که خودشان با اقربای طبقه اول آنان دعوایی را به طرفیت محجور داشته باشند.

افراد ذیل را می توان بعنوان امین اموال غایب مفقودالاثر منصوب نمود، فی الواقع این اشخاص در انتخاب بعنوان امین، دارای اولویت می باشند:

۱) از میان خویشاوندان و اقوام غایب، به ترتیب پدر، مادر، جد، زن یا شوهر و فرزندان کسی که امین برای اداره اموال او تعیین می گردد، در صورت داشتن صلاحیت بر دیگر خویشاوندان مقدم می باشند. (مستند به ماده 110 قانون امور حسبی)

۲) ورثه غایب که با داشتن صلاحیت در شرایط یکسان بر افرد دیگر مقدم خواهند بود به شرط آنکه حاضر به ضمانت دادن مطابق با نظر دادگاه باشند. (مستند به ماده 1014 قانون مدنی)

۳) افرادی که در زمان غیبت و نبود غایب، متصدی امور و اموال او‌ هستند. (وفق ماده 132 قانون امور حسبی)

بیشتر بخوانید: قیم کیست و چه وظایفی دارد؟

وظایف و اختیارات امین اموال

وظیفه اصلی امین اموال حفظ اموال و دارایی های غایب است که در تمام امور، مکلف به رعایت غبطه و مصلحت غایب می باشد. عمده ترین وظایف امین عبارتند از:

الف) امین این اختیار را دارد که تحت نظر دادستان، اموال منقول ضایع نشدنی غایب (مانند اتومبیل)، را که بدان احتیاجی ندارد بفروشد و با وجه آن مال دیگری را خریداری نماید که به مصلحت غایب باشد. (مستنبط از ماده ۱۴۲ قانون امور حسبی) 

ب) پرداخت نفقه افراد واجب النفقه و دیون آنها از وجوه نقد یا منافع اموال متعلق به غایب، در زمره وظایف امین می باشد. در صورتی که این وجوه یا منافع، کافی نباشند، اموال منقول غایب فروخته خواهد شد و در وهله بعدی اگر اموال منقول هم کفایت نکنند، اموال غیرمنقول فروخته می شود که در این مورد، تحصیل اجازه دادستان ضرورت دارد. (وفق ماده 147 قانون امور حسبی)

ج) اگر در میان اموال غایب، مال ضایع شدنی وجود داشته باشد، امین اموال مکلف است که آن مال را فروخته و با پول آن، مال دیگری را خریداری نموده و یا با رعایت مصلحت غایب، اقدام دیگری را انجام دهد. ماده ۱۴۱ قانون امور حسبی در این ارتباط اشعار داشته است:

«هرگاه در بین اموال غائب مال ضایع شدنی باشد ورثه یا امین که اموال غائب بتصرف آنها داده شده آن مال را فروخته و از نتیجه ‌فروش با رعایت مصلحت غائب مالی خریداری و یا اقدام دیگری که به صرفه غائب باشد می نماید.»

د) امین اموال نمی تواند اموال غیرمنقول غایب را به فروش رسانیده یا به رهن گذارد به جز مواردی که جهت پرداخت دیون غایب باشد یا جهت پرداخت نفقه اشخاص واجب النفقه. (مطابق با ماده 148 قانون امور حسبی)

ه) الباقی وظایف و اختیارات امین اموال، وظایفی است که مقنن در مواد ۱۲۳۵ الی ۱۲۴۷ قانون مدنی و هم چنین مواد ۷۴ الی ۹۵ قانون امور حسبی برای قیم تعیین نموده است.