نحوه مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت

اجرت المثل ایام زوجیت چیست؟

مطابق با قانون حمایت خانواده، به محض ازدواج، زن و شوهر در قبال یکدیگر عهده دار انجام وظایف و مسئولیت هایی می شوند. از جمله وظایفی که مطابق با قانون و شرع مقدس اسلام زن موظف به رعایت آن می باشد، تمکین عام و تمکین خاص است.

تمکین خاص یعنی برقراری رابطه خاص جنسی و زناشویی میان زوجین. در واقع تمکین خاص بمعنای اطاعت پذیری زن در مسائل جنسی و رابطه جنسی معقول با همسر خود می باشد.

تمکین عام بمعنای اطاعت کلی زن از شوهر در انجام امور زندگی مشترک می باشد.

نتیجه اینکه اگر زن در طول زندگی مشترک و در منزل همسر خود، به انجام کارهایی بجز مواردی که قانون بر عهده او گذاشته است، بپردازد، مستحق دریافت پاداشی است که به آن "اجرت المثل ایام زوجیت" می گویند.

مطلب مرتبط: نحوه تنظیم صورتجلسه طلاق توافقی

ماده ٣٣٦ قانون مدنی بیان می دارد:

"هرگاه کسی بر حسب امر دیگری اقدام به عملی نماید که عرفا برای آن عمل اجرتی بوده و یا آن شخص عادتا مهیای آن عمل باشد عامل مستحق اجرت خود خواهد بود مگر اینکه معلوم شود که قصد تبرع داشته است.

تبصره ـ چنانچه زوجه کارهایی را که شرعاً به عهده وی نبوده و عرفاً برای آن کار اجرت‌المثل باشد، به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرت‌المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می‌نماید."

به زبانی ساده تر می توان اینگونه بیان داشت که برای انجام کارهایی که قانونا بر عهده زن می باشد مانند تمکین، زن نمی تواند درخواست اجرت المثل نماید حتی اگر شوهر انجام آن کارها را درخواست نموده باشد.

بیشتر بخوانید: هر آنچه که لازم است در مورد نحله بدانید

شرایط دریافت اجرت المثل ایام زوجیت

1. زن جهت دریافت اجرت المثل ایام زوجیت باید ثابت نماید که قصد تبرع نداشته است یعنی قصد نداشته است که کارهای خانه را بصورت رایگان انجام دهد.
2. جهت دریافت اجرت المثل ایام زوجیت، درخواست طلاق نباید از طرف زن باشد و شوهر باید درخواست طلاق داده باشد اما اگر تقاضای طلاق از سوی مرد بدلیل تخلف زن از انجام وظایف همسری یا بدرفتاری زن باشد، در اینصورت هم اجرت المثل به زن تعلق نمی گیرد.

بنابراین اگر زن کارهایی را که شرعا بر عهده اش نبوده باشد به درخواست مرد و یا نداشتن قصد تبرع (رایگان بودن) انجام دهد و برای دادگاه این مساله ثابت شود، دادگاه اجرت المثل کارهای انجام شده را مطابق با نظر کارشناس رسمی دادگستری محاسبه و حکم به پرداخت آن می دهد.

نتیجه اینکه زن جهت مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت می بایست با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی دادخواستی را تحت عنوان ذکر شده به طرفیت همسر خود مطرح نماید.

مطلب مرتبط: شرایط جدید انجام طلاق توافقی

مطالبه اجرت المثل پس از فوت شوهر

مطابق با تبصره ذیل ماده ٣٣٦ قانون مدنی، هیچ گونه منعی جهت مطالبه اجرت المثل بعد از فوت شوهر وجود ندارد و مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت مقید به زمان حیات شوهر نمی باشد.

بنابراین اجرت المثل در هر زمان با وجود سه شرط ذیل قابل مطالبه است:

• زن می بایستی ثابت نماید که به درخواست شوهر خود امور منزل را انجام داده است.
• اثبات انجام امور منزل که شرعا به عهده زن نبوده است. زن باید ثابت نماید که شرعا موظف به انجام آن امور نبوده است.
• زن می بایستی ثابت نماید که با قصد عدم تبرع (رایگان) امور منزل را انجام داده است.

دلایل دریافت اجرت المثل کمتر یا بیشتر

جهت دریافت اجرت المثل ایام زوجیت، قاضی بر طبق نظریه کارشناس رسمی دادگستری، اجرت المثل را تعیین می نماید. معمولا برای زنان شاغل خارج از منزل همیشه اجرت المثل کمتری تعیین می شود. چرا که طبیعتا وقت کمتری برای کارهای منزل دارند مگر اینکه زن ثابت نماید که شاغل بودن او به درخواست شوهر و جهت کمک به مخارج زندگی مشترک بوده است.

همچنین جهت تعیین میزان اجرت المثل به وضعیت خانوادگی زن، شغل پدر، محل زندگی و میزان تحصیلات زن در زمان قبل و بعد از ازدواج توجه می شود. تعداد فرزندان هم موثر در تعیین میزان اجرت المثل می باشد. اگر تعداد فرزندان دختر بیشتر باشد معمولا اجرت المثل کمتری تعیین می شود چون فرض بر این است که دختر به مادر خود در کارهای منزل کمک می کند. اگر مادری فرزند خود را شیر دهد، اجرت المثل بیشتری دریافت می کند. بنابراین اجرت المثل مساله ای است که مقدار مشخصی ندارد.

بیشتر بخوانید: شرط تنصیف دارایی زوج در ازدواج

نحوه کارشناسی اجرت المثل ایام زوجیت

با تقدیم دادخواست اجرت المثل ایام زوجیت، پرونده به یکی از شعب دادگاه خانواده صلاحیت دار، ارسال می گردد. با تعیین شعبه، وقت رسیدگی نیز تعیین و طرفین احضار می گردند. در اولین جلسه دادگاه دو حالت قابل تصور است:

در حالت اول زن در صورت انکار مرد، مدعی می شود که امور منزل را به دستور شوهر خود و غیر رایگان انجام داده است و باید آن را ثابت نماید.

در حالت دوم مرد انجام امور منزل توسط زن را تایید می نماید، در هر دو حالت در نهایت موضوع جهت تعیین میزان اجرت المثل به کارشناس ارجاع داده می شود.

مانند دیگر پرونده ها می بایست مبلغی به حساب کانون کارشناسان جهت دستمزد کارشناس واریز گردد. پس از ابلاغ کارشناسی، مطالعه پرونده توسط کارشناس انجام می گیرد و طی ١ هفته الی ١٠ روز کارشناس بعد از صحبت با طرفین پرونده، نظر خود را اعلام می نماید. بعد از صدور حکم و تعیین میزان اجرت المثل اگر مردی مبلغ مورد حکم را نپردازد، زن میتواند درخواست صدور حکم جلب او را بنماید و همسر خود را به زندان بیاندازد. ناگفته نماند که مرد میتواند دادخواست اعسار و تقسیط را نیز در این مورد مطرح نماید.