تقسیم ارث میان وراث چگونه صورت می گیرد؟

نحوه تقسیم ارث میان وراث

یکی از مهمترین مسائل و مواردی که معمولا وراث بعد از فوت مورث با آن روبرو می شوند، مساله چگونگی تقسیم ارث میان آنان می باشد. در این مقاله سعی می گردد که به تفصیل به این موضوع پرداخته شود.

مطابق با قوانین کشور، اگر ورثه در مورد نحوه تقسیم سهم الارث با یکدیگر به توافق برسند، می توانند اموال بجا مانده از متوفی، اعم از منقول یا غیرمنقول را میان یکدیگر تقسیم نمایند در واقع در این شرایط، تقسیم به تراضی میان وراث صورت می گیرد اما اگر میان ورثه هیچ گونه توافقی در جهت تقسیم ارث صورت نپذیرد همه یا هر یک از آنان می توانند از طریق دادگاه، تقاضای تقسیم سهم الارث را نمایند.

اموال بجا مانده از متوفی، میان تمام ورثه بصورت مشاع و مشترک است و هر یک از آنان می توانند سهم خود را بصورت جداگانه مطالبه و اخذ نمایند. در شرایطی که تقسیم مال الارث میان وراث، مدنظر باشد، می بایست تمامی ورثه طرف دعوا قرار گیرند.

در ارتباط با فوت یا حجر هر یک از وراث (اصحاب دعوا) در جریان رسیدگی، ماده ١٠٥ قانون آیین دادرسی مدنی مقرر نموده است:

"هرگاه یکی از اصحاب دعوا فوت نماید یا محجور شود یا سمت یکی از آنان که به موجب آن سمت، داخل دادرسی شده زایل گردد دادگاه رسیدگی را به طور موقت متوقف و مراتب را به طرف دیگر اعلام می دارد. پس از تعیین جانشین و درخواست ذی نفع، جریان دادرسی ادامه می یابد مگر اینکه فوت یا حجر یا زوال سمت یکی از اصحاب دعوی تاثیری در دادرسی نسبت به دیگران نداشته باشد که در این صورت دادرسی نسبت به دیگران ادامه خواهد یافت."

مطلب مرتبط: چگونگی مطالبه ارث در دادگاه

زمانی که همه و یا هر یک از ورثه، از دادگاه تقاضای تقسیم ارث را می نمایند، دادگاه در ابتدا بررسی می نماید که آیا توافق خاصی میان وراث من باب تقسیم سهم الارث صورت گرفته است یا خیر. اگر توافقی صورت گرفته باشد، همان توافق بصورت مکتوب میان وراث صورت می گیرد و به امضای آنان می رسد اما اگر توافقی صورت نگرفته باشد، دادگاه جهت رسیدگی به موضوع پرونده، کارشناس تعیین می نماید تا ارزش اموال قابل تقسیم و غیرقابل تقسیم را مشخص نماید. ملاک ارزیابی و بررسی اموال، قیمت روز آنان می باشد. در تقسیم اموال معمولا روشی در نظر گرفته می شود تا به هر یک از وراث، حصه ای از اموال تعلق گیرد.

در صورتی که وراث بعد از اعلام نظر کارشناسی، در مورد نحوه تقسیم، موافق نباشند، در دادگاه قرعه کشی سهام صورت می پذیرد. بر همین اساس، دادگاه صورت جلسه ای تنظیم نموده و به امضای تمامی وراث و قاضی دادگاه میرسد.

ماده ٣١٩ قانون امور حسبی مقرر نموده است:

"‌در صورتی که پس از تعدیل سهام ورثه به تعیین حصه تراضی ننمایند سهام آنها به قرعه معین می‌شود."

ماده ٣٢٠ قانون امور حسبی مقرر نموده است:

"‌در موردی که تقسیم از طریق قرعه انجام می‌گردد باید جلسه ای که برای قرعه معین شده به اشخاص ذینفع اطلاع داده شود و اگر بعضی از اشخاص نامبرده حاضر نشوند دادگاه بخش به درخواست اشخاص حاضر اقدام به قرعه و تعیین سهام می‌نماید."

اما اگر مال یا اموال بجای مانده از مورث، قابل تقسیم نباشد، آن مال به نرخ روز فروخته خواهد شد و بهای آن به نسبت سهم الارث میان وراث تقسیم می گردد و اگر مال الارث، مال غیر منقول باشد، میتوان فروش آن را از دادگاه درخواست نمود.

بیشتر بخوانید: نمونه وصیت نامه شرعی و قانونی

جهت رسیدگی به دعوای تقسیم سهم الارث میان وراث در صورت عدم تقسیم ترکه و تصدیق گواهی انحصار وراثت، دادگاه محل آخرین اقامتگاه متوفی صالح به رسیدگی می باشد که با توجه به قوانین کنونی، در شورای حل اختلاف قابل پیگیری می باشد و هم چنین اگر آخرین اقامتگاه متوفی مشخص نباشد، دادگاه آخرین محل سکونت متوفی صالح به رسیدگی می باشد و اگر متوفی در ایران محل سکونت نداشته باشد، دادگاهی که مال غیر منقول در حوزه آن واقع شده است، صلاحیت رسیدگی به دعوا را دارد و در صورتی هیچ یک از شرایط فوق وجود نداشته باشد، دادگاه محل اقامت هر یک از ورثه صالح به رسیدگی می باشد.