اعاده دادرسی حقوقی چیست؟
اعاده دادرسی حقوقی
یکی دیگر از طرق پیش بینی شده توسط قانونگذار در اعتراض به آراء دادگاهها، اعاده دادرسی می باشد. گاهی اوقات ممکن است که با این فرض که احکام دادگاهها بر اساس قوانین و مقررات و رعایت اصول، صادر شده باشند، اما باز هم محکوم علیه نسبت به آن معترض باشد. در اینصورت او می تواند درخواست اعاده دادرسی نماید. اعاده دادرسی یکی از طرق فوق العاده شکایت از احکام دادگاهها می باشد.
در اعاده دادرسی رسیدگی مجدد به دعوا در همان مرجعی که حکم را صادر نموده است انجام می گیرد. در واقع میتوان اینگونه بیان نمود که با درخواست محکوم علیه مبنی بر انجام اعاده دادرسی، دعوایی که منجر به صدور حکم قطعی شده است، مجدداً مورد رسیدگی قرار می گیرد و حکم صادره از منظر ماهیتی مورد ارزیابی مجدد قرار می گیرد.
اعاده دادرسی همانند طرق دیگر شکایت، مانند فرجام خواهی و … با درخواست محکوم علیه بطرفیت محکوم له انجام می شود. مهلت درخواست اعاده دادرسی برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور دو ماه است. ذی‌نفع فقط در مهلت‌های قانونی حق درخواست اعاده دادرسی دارد.
بیشتر بخوانید: اعاده دادرسی کیفری (اعمال ماده ۴٧٧ قانون آیین دادرسی کیفری)
درخواست اعاده دادرسی حقوقی
ماده ٤٢٦ قانون آیین دادرسی مدنی بیان نموده است:
“نسبت به احکامی که قطعیت یافته ممکن است به جهات ذیل درخواست اعاده دادرسی شود:
- موضوع حکم مورد، ادعای خواهان نبوده باشد.
- حکم به میزان بیشتر از خواسته صادر شده باشد.
- وجود تضاد در مفاد یک حکم که ناشی از استناد به اصول یا به مواد متضاد باشد.
- حکم صادره با حکم دیگری در خصوص همان دعوا و اصحاب آن، که قبلا توسط همان دادگاه صادر شده است متضاد باشد بدون آنکه سبب قانونی موجب این مغایرت باشد.
- طرف مقابل درخواست کننده اعاده دادرسی حیله و تقلبی به کار برده که در حکم دادگاه موثر بوده است.
- حکم دادگاه مستند به اسنادی بوده که پس از صدور حکم جعلی بودن آنها ثابت شده باشد.
- پس از صدور حکم، اسناد و مدارکی به دست آید که دلیل حقانیت درخواست کننده اعاده دادرسی باشد و ثابت شود اسناد و مدارک یاد شده در جریان دادرسی مکتوم بوده و در اختیار متقاضی نبوده است.”
مطابق با ماده فوق میتوان اینگونه بیان نمود که فقط احکام قابل اعاده دادرسی حقوقی می باشند و قرارهای صادره از دادگاه قابلیت اعاده دادرسی ندارند. علاوه بر موارد فوق الذکر، احکام دادگاه تجدیدنظر استان، احکام حضوری دادگاه نخستین در خواسته بیش از سه میلیون ریال، احکام غیابی، احکام صادره در دعاوی غیرمالی، با داشتن شرایط ذکر شده در ماده فوق، قابل اعاده دادرسی می باشند.
اعاده دادرسی حقوقی – عدالت سرا
مستندات قانونی مرتبط با اعاده دادرسی حقوقی
صورتجلسه نشست قضائی استان فارس/ شهر جهرم مورخ ۱۳۸۳/۰۳/۲۸
مرجع رسیدگی به دادخواست اعاده دادرسی نسبت به احکـام صـادر شـده از دادگـاه‌هـای عمومی که در مرجع تجدیدنظر نقض یا ابرام می‌شوند کدام دادگاه است؟
نظر هیئت عالی
طبق ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی دادگاههای عمومی و انقلاب امکان درخواست اعاده دادرسی نسبت به احکامی که قطعیـت یافته وجود دارد و به موجب ماده 433 قانون مزبور دادخواست اعـاده دادرسـی اصـلی بـه دادگاهی تقدیم می‌شود که صادرکننده همان حکم بوده اسـت.
بنـابراین، در امـور حقـوقی چنانچه حکم دادگاه عمومی در دادگاه تجدیدنظر استان در مرحله تجدیدنظر تأییـد شـود دادخواست اعاده دادرسی باید به دادگاه عمومی صادر کننده حکم بدوی تسـلیم شـود و در صورتیکه دادگاه تجدیدنظر استان در رسیدگی تجدیدنظر حکـم بـدوی را نقـض و خـود انشای حکم کند مرجع صالح به رسیدگی به درخواست اعـاده دادرسـی نسـبت بـه چنـین حکمی دادگاه تجدیدنظر استان (صادر کننده حکم قطعی) خواهد بود و اتفاق نظـر قضـات مورد تأیید است.
مطلب مرتبط: نمونه رای رد دادخواست اعاده دادرسی به دلیل عدم تحقق شرط پذیرش اعاده دادرسی
صورتجلسه نشست قضائی استان گیلان/ شهر رشت مورخ ۱۳۹۶/۰۷/۱۳
1- چنانچه نسبت به رای قطعی محکمه بدوی درخواست اعاده دادرسی شود رایی که در مقام رسیدگی به درخواست مذکور صادر می شود آیا قابلیت تجدیدنظر خواهی را دارد؟
2- در صورتی که حکم مورد درخواست اعاده دادرسی مستند به اقرار در دادگاه یا مستند به رای یک یا چند نفر کارشناس که طرفین کتباً رای آنان را قاطع دعوا قرار داده اند باشد و به جهت مذکور قطعی اعلام شده باشد آیا رایی که در مقام اعاده دادرسی نسبت به آن صادر می شود قابلیت تجدیدنظر خواهی را دارد یا خیر؟
نظر هیئت عالی
با توجه به این که حکم مقرر در تبصره ی ماده ی 331 قانون آئین دادرسی مدنی استثناء بر احکام مقرر در متن ماده ی مرقوم می باشد، باید به قدر متیقن آن اکتفا کرد؛ بنابراین رأیی که در مقام اعاده دادرسی صادر می شود از حیث قابلیت تجدیدنظر خواهی یا فرجام خواهی تابع رأی مورد درخواست اعاده دادرسی می باشد به طوری که اگر رأی بدوی با لحاظ نصاب خواسته قطعی بود، رأیی که در مقام اعاده دادرسی صادر شود به تبع رأی بدوی قطعی خواهد بود و اگر قابل اعتراض باشد، رأی اعاده دادرسی نیز قابل اعتراض و تجدیدنظر می باشد و در فرضی که رأی به لحاظ عدم تجدیدنظر خواهی یا عدم رفع نقص در موعد مقرر قانونی قطعیت یافته باشد، رأیی که در مقام اعاده دادرسی صادر شده حسب مورد قابل تجدیدنظر خواهی یا فرجام خواهی می باشد.
صورتجلسه نشست قضائی استان گیلان/ شهر سیاهکل مورخ ۱۳۹۶/۰۹/۰۲
اگر سند که در جریان دادرسی مکتوم مانده بعد از صدور رای بدوی و داخل در مهلت تجدیدنظر پیدا شود و محکوم علیه از فرصت تجدیدنظر خواهی استفاده نکند آیا خواهد توانست مبادرت به اعاده دادرسی نماید مثلاً اگر 10 روز از مهلت تجدیدنظر خواهی سپری شده باشد و سند مکتوم پیدا شود اما در مهلت 10 روز باقی مانده تجدیدنظر خواهی صورت نگیرد (با علم به مهلت) آیا امکان اعاده دادرسی باقی است؟
نظر هیئت عالی
بنا به مستفاد از بند 2 ماده 427 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی محکوم علیه می تواند از حق واخواهی و حق تجدیدنظر خواهی خود صرف نظر نموده و پس از انقضای مواعد قانونی دو مرحله ی مذکور که از مراحل و طرق عالی شکایت از آراء و احکام قضایی است، از طرق فوق العاده چون اعاده دادرسی استفاده کرده و نسبت به رأی دادگاه اعتراض نموده و تقاضای نقض حکم صادره را بنماید، چه اعاده دادرسی نیز همانند تجدیدنظر خواهی، حق ذی نفع می باشد و مطابق مقررات می تواند از این حق در جهت اعتراض به احکام قضایی استفاده نماید.
جهت مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری به صفحه تماس با ما مراجعه فرمائید.