نحوه طرح دعوای الزام به رفع مزاحمت در دادگاه حقوقی

نحوه طرح دعوای الزام به رفع مزاحمت

در دعوای الزام به رفع مزاحمت خواهان دعوا (متصرف ملک) درخواست جلوگیری از مزاحمت کسی را مطرح می نماید که نسبت به تصرفات او مزاحم است بدون آنکه شخص مزاحم، ملک را از تصرف وی خارج نموده باشد (مستنبط از ماده 160 قانون آیین دادرسی مدنی). دعوای الزام به رفع مزاحمت، یکی از انواع دعاوی ثلاث می باشد (دعاوی تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت دعاوی ثلاث می باشند)، حال اگر کسی بدین ترتیب بدون داشتن مجوز قانونی، مزاحم استفاده دیگری از ملک شود، متصرف می تواند دعوای الزام وی به رفع مزاحمت را در دادگاه حقوقی مطرح نماید. در مقاله حاضر سعی می گردد به تفصیل در خصوص نحوه طرح دعوای الزام به رفع مزاحمت در دادگاه حقوقی مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی پرداخته شود.

بیشتر بخوانید: نحوه طرح دعوای الزام به رفع ممانعت از حق در دادگاه حقوقی

شرایط طرح دعوای الزام به رفع مزاحمت

جهت طرح دعوای الزام به رفع مزاحمت لازم است که اولاً خواهان، سابقه تصرف در ملک را داشته باشد. ثانیاً خوانده، مزاحم تصرفات خواهان شده باشد. ثالثاً مزاحمت های خوانده بصورت غیرقانونی و عدوانی باشد. دعوای الزام به رفع مزاحمت در زمره دعاوی غیرمالی می باشد که هزینه دادرسی آن نیز بر همین اساس پرداخت می گردد. دادگاه صالح جهت رسیدگی به دعوای الزام به رفع مزاحمت، وفق ماده 12 قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه محل وقوع ملک می باشد.

مطلب مرتبط: نمونه اظهارنامه رفع مزاحمت از پارکینگ

تفاوت میان دعوای مزاحمت با دعاوی تصرف عدوانی و ممانعت از حق

در دعوای مزاحمت، ملک از ید متصرف خارج نمی گردد اما فرد مزاحم، یک مانع و اختلال جزئی در استفاده دیگری از ملک ایجاد می نماید به دیگر سخن فرد مزاحم بگونه ای رفتار می کند که متصرف بصورت ناقص از حق خود استفاده نماید. بطور مثال فرد مزاحم مصالح ساختمانی خویش را جلوی درب منزل دیگری خالی می نماید. اما در دعوای ممانعت از حق، فردی مانع استفاده دیگری از ملک می شود و استفاده او را از مال، غیرممکن می نماید. بطور مثال فردی درب باغ دیگری را قفل زده تا مانع استفاده او شود. در دعوای تصرف عدوانی، فرد غاصب به نحو عدوان، ملک را از تصرف متصرف خارج نموده و خود، متصرف ملک می گردد (مستنبط از مواد 158، 159 و 160 قانون آیین دادرسی مدنی). نکته مهم و قابل توجه آن است که دعاوی رفع تصرف عدوانی و رفع مزاحمت و ممانعت از حق به طور همزمان، به این علت که هر یک از دعاوی مطروحه فوق دارای آثار متفاوت می‌باشند، قابل استماع نیست. در ارتباط با طرح توامان دعاوی رفع مزاحمت و رفع تصرف عدوانی، شعبه 25 دادگاه تجدیدنظر استان تهران طی دادنامه شماره 9509970222500206 مورخه 19-02-1395 بیان داشته است: «در صورت طرح توامان دعاوی رفع تصرف عدوانی و رفع مزاحمت، با توجه به اینکه خواسته به طور صریح تعیین نشده، قرار عدم استماع دعوی صادر می شود؛ زیرا خواسته ها متعدد و دو عنوان و دو مقوله جدا از هم هستند که هر یک دارای ارکان و آثار خاص خود می باشند.»

مطلب مرتبط: نحوه طرح دعوای الزام به رفع تصرف عدوانی

نکات مهم در طرح دعوای الزام به رفع مزاحمت

1- دادگاه رسیدگی کننده به دعوای الزام به رفع مزاحمت مالکیت خواهان دعوا را بررسی نمی نماید (تصرف مشروع خواهان بر ملک موضوع دعوا کفایت می کند.)، بلکه در خصوص احراز مزاحمت های خوانده بررسی های لازم را انجام داده تا کشف نماید که آیا خوانده بصورت غیرقانونی مزاحمت در تصرفات خواهان ایجاد نموده است یا خیر. ناگفته نماند که مستنبط از ماده 162 قانون آیین دادرسی مدنی، مالکیت خواهان می تواند قرینه ای مبنی بر تصرفات او شناخته شود.

2- جهت ارائه دادخواست الزام به رفع مزاحمت، خواهان دعوا می بایست سابقه تصرف بدون مزاحمت خود را در ملک ثابت نماید. مضاف بر اینکه باید ثابت کند که مزاحمت فعلی خوانده بدون رضایت او می باشد و همچنین مزاحمت خوانده غیرقانونی است. فی الواقع تصرفی که مدنظر و مورد حمایت قانونگذار است بر اساس مواد 170 و 171 قانون آیین دادرسی مدنی، به روشنی عدم لزوم مالکانه بودن عنوان تصرف را افاده می نماید.

3- نکته مهم در دعوای الزام به رفع مزاحمت این است که این رای به محض صدور رای بدوی قابلیت اجرا دارد و حتی تجدیدنظر خواهی از آن، مانع اجرای حکم نمی شود (ماده 175 قانون آیین دادرسی مدنی). همچنین قانونگذار در ماده 177 همان قانون، رسیدگی به دعوای مزاحمت را به مانند ممانعت از حق و تصرف عدوانی تابع تشریفات آیین دادرسی ندانسته و رسیدگی به آنها را خارج از نوبت قرار داده است.

4- بعضاً مشاهده می گردد که یک یا چند تن از همسایگان بدون اجازه سایرین اقدام به نصب دوربین مداربسته در ساختمان می نمایند، اقدام آنها مصداق بارز مزاحمت از حق خواهد بود. مضاف بر آنکه دعاوی مانند قطع انشعاب برق، گاز و ... نیز مشمول مقررات مربوط به رفع مزاحمت از حق خواهد بود مگر آنکه این اقدامات با مجوز قانونی صورت گرفته باشد (مستند به ماده 168 قانون آیین دادرسی مدنی).

5- در مشاعات آپارتمان ها چنانچه یکی از ساکنین مانع استفاده دیگری شود، شخص ذینفع می تواند دعوای رفع مزاحمت طرح نماید و طرح دعوای رفع تصرف عدوانی قابلیت استماع ندارد.

6- در شرایطی که مالک از ملک خود بصورت متعارف استفاده نماید اقدام او مشمول ماده 160 قانون آیین ‌دادرسی مدنی نخواهد شد البته ناگفته نماند که تشخیص این موضوع که استفاده متعارف و ایجاد یا عدم ایجاد مزاحمت وجود دارد یا خیر مستلزم رسیدگی از سوی دادگاه می باشد. بطور مثال اگر فردی بعنوان مالک در ملک خود تعمیراتی انجام دهد که باعث ایجاد سر و صدا برای همسایگان شود، تشخیص این امر که اقدام مالک متعارف بوده یا خیر با دادگاه خواهد بود.