جرم تظاهر به قدرت‌نمایی با چاقو چیست؟ شرایط تحقق آن کدام است؟

مفهوم جرم تظاهر به قدرت‌نمایی با چاقو

بعضاً مشاهده می‌گردد که مرتکب جرم با استفاده از چاقو و یا هر نوع اسلحه دیگر، تظاهر به قدرت‌نمایی نموده و یا آنکه با استفاده از چاقو و یا اسلحه، برای افراد ایجاد مزاحمت نموده و یا آنان را تهدید نموده و یا از آنان اخاذی می‌نماید. در این حالت اگر اعمال ارتکابی مرتکب، از مصادیق محارب و مفسد فی‌الارض، شناخته نشود، وی محکوم به تحمل مجازات 6 ماه تا 2 سال حبس و شلاق تا 74 ضربه خواهد شد (مستند به ماده 617 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات). منظور مدنظر قانونگذار از تظاهر به قدرت‌نمایی در ماده فوق‌الاشاره آن است که مرتکب جرم با استفاده از هر نوع سلاحی اعم از چاقو قدرت خود را به رخ دیگران کشیده و از این طریق از آنان اخاذی نموده و یا آنکه اقدام به تهدید یا ایجاد مزاحمت نموده باشد. ناگفته نماند در صورتی که مرتکب با استفاده از چاقو یا هر سلاح سرد دیگری، اقدام به ضرب و جرح مجنی‌علیه نماید، عمل ارتکابی او مشمول جرم مندرج در ماده 617 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات نبوده و عمل وی تحت عنوان جرم ضرب و جرح قابل تعقیب و مجازات خواهد بود. در مقاله حاضر که توسط گروه وکلای عدالت سرا تحریر یافته است سعی می‌گردد به تفصیل در خصوص جرم تظاهر به قدرت‌نمایی با چاقو و شرایط تحقق آن پرداخته شود.

بیشتر بخوانید: نحوه اعمال تخفیف مجازات در قانون مجازات اسلامی چگونه است؟

شرایط تحقق جرم تظاهر به قدرت‌نمایی با چاقو

جهت تحقق جرم تظاهر به قدرت‌نمایی با چاقو لازم است که اولاً مرتکب جرم با استفاده از چاقو یا هر اسلحه دیگری، تظاهر و قدرت‌نمایی، اخاذی، تهدید، ایجاد مزاحمت یا گلاویز شدن با افراد نماید. ثانیاً اقدامات وی باعث‌ سلب امنیت و آسایش افراد بدون ایراد ضرب و جرح بوده باشد. فلذا اگر مرتکب جرم با انجام هر یک از اقدامات فوق‌الاشاره و استفاده از سلاح، ضرب و جرحی وارد نماید، عمل وی مشمول ماده 614 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات خواهد شد. ذکر این نکته حائز اهمیت است که چنان‌چه مرتکب جرم با قصد ایجاد رعب و وحشت عمومی، از سلاح استفاده نموده باشد و باعث ترس و وحشت مردم شود، به مجازات محارب محکوم خواهد شد.

بیشتر بخوانید: جرم توهین به اشخاص عادی (توهین ساده)

عناصر تشکیل‌دهنده جرم تظاهر به قدرت‌نمایی با چاقو

عناصر تشکیل‌دهنده جرم تظاهر به قدرت‌نمایی با چاقو همانند سایر جرائم عبارت است از: عنصر قانونی، عنصر معنوی (رکن روانی) و عنصر مادی.

1- عنصر قانونی، مستند قانونی هر جرم است. این رکن در واقع در راستای اصل قانونی بودن جرم و مجازات موضوع ماده 2 قانون مجازات اسلامی پیش‌بینی شده است. رکن قانونی در طول دو رکن دیگر قرار دارد بدین معنی که رکن قانونی جرم باید باشد تا بتوان در خصوص رکن مادی و معنوی آن جرم اظهارنظر کرد. عنصر قانونی جرم تظاهر به قدرت‌نمایی با چاقو ماده 617 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات می‌باشد.

2- عنصر معنوی، اندیشه و فعل و انفعالات ذهنی مرتکب جرم است و حال و احوال ذهنی مجرم در این رکن مورد بررسی قرار می‌گیرد. عنصر معنوی جرم تظاهر به قدرت‌نمایی با چاقو، قصد و تعمد و سوءنیت مرتکب در استفاده از چاقو یا هر سلاح دیگر به منظور تظاهر و قدرت‌نمایی، اخاذی، تهدید و ایجاد مزاحمت می‌باشد.

3- عنصر مادی در واقع نِمود بیرونی اندیشه مجرمانه (آثار ملموس و بیرونی جرم) است و آثار بیرونی رفتار مجرمانه (پیکره جرم) در این رکن مورد بررسی قرار می‌گیرد. عنصر مادی جرم تظاهر به قدرت‌نمایی با چاقو ارتکاب رفتارهای مجرمانه اعم از تظاهر، تهدید، گلاویز شدن و ... ضمن استفاده از چاقو و یا هر اسلحه دیگر می‌باشد.

بیشتر بخوانید: جرم مزاحمت یا تعرض به بانوان یا اطفال چیست؟ عناصر تشکیل‌دهنده آن کدام است؟

نکات مهم در خصوص جرم تظاهر به قدرت‌نمایی با چاقو

1) جرم تظاهر به قدرت‌نمایی با چاقو در زمره جرائم مطلق می‌باشد و موفقیت یا عدم موفقیت مرتکب جرم در اخاذی یا تهدید، شرط تحقق آن نمی‌باشد. لازم به ذکر است جرم مطلق، جرمی است که به صِرف ارتکاب رفتار مجرمانه، جرم واقع می‌شود و لزومی به احراز نتیجه خاصی ندارد.

2) در فرضی که گلاویز شدن مرتکب به صورت نزاع جمعی باشد و باعث قتل، نقص عضو یا ضرب و جرح شود، مورد مشمول ماده 615 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات خواهد شد.

3) مرجع صالح رسیدگی به جرم تظاهر به قدرت‌نمایی با چاقو، دادگاه کیفری دو محل وقوع جرم است مگر آنکه اعمال ارتکابی مرتکب، از مصادیق محاربه قلمداد شود که در این‌صورت به جرم وی در دادگاه انقلاب رسیدگی خواهد شد. (به دلالت ماده 303 قانون آیین دادرسی کیفری)

4) مطابق با مندرجات موجود در قانون مجازات اسلامی، اخاذی و سرقت دو عنوان مجرمانه متفاوت می‌باشند. اخاذی، اخذ و تصاحب مال دیگری با استفاده از زور و تهدید است اما مشمول جرم سرقت (ربودن مال متعلق به دیگری) نمی‌باشد فلذا جرم اخاذی مشمول ماده 617 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات می‌شود. بطور مثال چنانچه مرتکب جرم با استفاده از چاقو، مجنی‌علیه را تهدید نموده و به زور تلفن همراه وی را اخذ نموده اما در همین حین دستگیر شود، عمل ارتکابی وی اخاذی بوده و طبق ماده 617 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مجازات خواهد شد لکن چنان‌چه وی پس از اخذ گوشی همراه مجنی‌علیه، فرار نماید، عمل وی مصداق بارز ربودن مال دیگری و سرقت می‌باشد.

5) جرم تظاهر به قدرت‌نمایی با چاقو یک جرم غیرقابل تعلیق و تعویق بوده و در زمره جرائم غیرقابل گذشت می‌باشد. بنابراین صرف چاقو کشیدن مرتکب، جرم است. به صراحت تبصره 2 ماده 100 قانون مجازات اسلامی جرائم غیرقابل گذشت، جرائمی می‌‌باشند که شکایت شاکی و گذشت وی در شروع به تعقیب و رسیدگی و ادامه آنها و اجرای مجازات تاثیری ندارد.

6) مطابق با تبصره 1 ماده 617 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات حمل نمودن قمه، پنجه بوکس، شمشیر و قداره چنان‌چه به دلیل درگیری فیزیکی و ضرب و جرح انجام گرفته باشد، جرم محسوب شده و مرتکب جرم به حداقل مجازات مقرر در ماده فوق‌الاشاره محکوم خواهد شد. ناگفته نماند در صورتی که حمل اشیای فوق‌الذکر در موارد شغلی، ورزشی، آموزشی و ... با دریافت مجوز باشد، منع قانونی ندارد. (مستند به تبصره 2 ماده 617 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات)