شرایط و ویژگی های توقیف اموال غیرمنقول

توقیف اموال غیرمنقول

توقیف اموال به معنای بازداشت اموال می باشد و زمانی موضوعیت پیدا می کند که مالی توسط دادگاه و به درخواست طلبکار، از اموال بدهکار توقیف شود. اموال بر دو قسم می باشند: اموال منقول و اموال غیرمنقول.

اموال منقول: اشیائی که نقل آن از محلی به محل دیگر ممکن باشد بدون اینکه به خود یا محل آن خرابی وارد آید منقول است. (ماده ١٩ قانون مدنی)

اموال غیرمنقول: مال غیرمنقول آنست که از محلی به محل دیگر نتوان نقل نمود اعم از اینکه استقرار آن ذاتی باشد یا به واسطه عمل انسان به نحوی که‌ نقل آن مستلزم خرابی یا نقص خود مال یا محل آن شود. (ماده ١٢ قانون مدنی)

قانونگذار در ماده ١٢٦ قانون آیین دادرسی مدنی در تعریف بازداشت اموال بیان داشته است:

"توقیف اموال اعم از منقول و غیرمنقول و صورت برداری و ارزیابی و حفظ اموال توقیف شده و توقیف حقوق استخدامی خوانده و اموال منقول وی که نزد شخص ثالث موجود است، به ترتیبی است که در قانون اجرای احکام مدنی پیش بینی شده است."

مطلب مرتبط: مستثنیات دین به چه معناست و شامل چه مواردی می شود؟

در چه شرایطی توقیف اموال غیرمنقول صورت می گیرد؟

جهت توقیف اموال غیرمنقول محکوم علیه، اگر وی ظرف مهلت مقرر اقدام به اجرای حکم ننماید، در اینصورت توسط دادگاه اموال وی تا میزان مقرر در حکم، شناسایی و توقیف می گردد.

در این راستا ماده ٤٩ قانون اجرای احکام مدنی بیات داشته است: "در صورتی که محکوم علیه در موعدی که برای اجرای حکم مقرر است مدلول حکم را طوعاً اجرا ننماید یا قراری با محکوم له برای اجرای ‌حکم ندهد و مالی هم معرفی نکند یا مالی از او تامین و توقیف نشده باشد محکوم ‌له می‌تواند درخواست کند که از اموال محکوم ‌علیه معادل محکوم به ‌توقیف گردد."

علاوه بر مورد فوق الذکر، در شرایطی که طلبکار مطلع گردد که بدهکار جهت فرار از ادای دین خود، قصد انتقال اموالش را دارد، در اینصورت نیز میتوان اموال بدهکار را توقیف نمود. این مورد در ماده ٢١٨ مکرر قانون مدنی بدین نحو بیان شده است: "هرگاه طلبکار به دادگاه دادخواست داده دلائل اقامه نماید که مدیون برای فرار از دین قصد فروش اموال خود را دارد، دادگاه می تواند قرار توقیف اموال وی را به میزان بدهی او صادر نماید که در این صورت بدون اجازه دادگاه حق فروش اموال را نخواهد داشت."

بنابراین میتوان اینگونه بیان نمود که جهت توقیف اموال محکوم علیه می بایست این مراحل انجام گیرد:

• محکوم علیه ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ، محکوم به را پرداخت ننموده باشد.
• محکوم له (طلبکار) و محکوم علیه (بدهکار) توافقی جهت پرداخت نداشته باشند.
• محکوم له مالی را جهت برداشت طلب خود معرفی نکرده باشد و یا در جریان رسیدگی یا قبل از آن مالی توقیف نشده باشد.
• محکوم له (طلبکار) تقاضای توقیف اموال محکوم علیه را نموده باشد.

بعد از درخواست توقیف اموال محکوم علیه، دادورز اجرای احکام، با شناسایی اموال محکوم علیه، اقدام به توقیف آن می نماید و اگر اموال در حوزه دادگاه دیگری باشد، با انجام نیابت قضایی این کار انجام می گیرد. در مورد نحوه توقیف اموال، میتوان اینگونه بیان نمود که از اموال وی باید تا میزان محکوم به (مبلغی که محکوم علیه محکوم شده است) بانضمام هزینه های اجرایی، توقیف گردد مگر اینکه مال شناسایی شده، قابل تجزیه نباشد و ارزش بیشتری داشته باشد مانند یک واحد آپارتمان که در اینصورت کل آن توقیف می شود.

ماده ٥١ قانون اجرای احکام مدنی بیان نموده است:

"از اموال محکوم ‌علیه به میزانی توقیف می‌شود که معادل محکوم به و هزینه‌های اجرایی باشد ولی هرگاه مال معرفی شده ارزش بیشتری داشته و قابل تجزیه نباشد تمام آن توقیف خواهد شد در این صورت اگر مال غیرمنقول باشد مقدار مشاعی از آنکه معادل محکوم به و هزینه های اجرایی باشد توقیف می‌گردد."

ماده ٥٢ قانون اجرای احکام مدنی بیان داشته است:

"اگر مالی از محکوم ‌علیه تامین و توقیف شده باشد استیفاء محکوم به از همان مال به عمل می‌آید مگر آنکه مال تامین شده تکافوی محکوم ‌به را نکند که در این صورت معادل بقیه محکوم به از سایر اموال محکوم ‌علیه توقیف می‌گردد."

آیا میتوان درخواست تبدیل مال توقیف شده به مال دیگر را نمود؟

محکوم علیه تا قبل از شروع عملیات اجرای حکم، تنها برای یک مرتبه میتواند درخواست تبدیل مالی را که توقیف شده به مال دیگر بنماید با این شرط که مالی که پیشنهاد میشود از جهت سهولت فروش کمتر از مال توقیف شده نباشد و به اصطلاح سهل الفروش باشد. محکوم له نیز میتواند یک بار قبل از شروع عملیات اجرایی این درخواست را داشته باشد.

ماده ٥٣ قانون اجرای احکام مدنی در این ارتباط مقرر نموده است:

"هرگاه مالی از محکوم ‌علیه در قبال خواسته یا محکوم ‌به توقف شده باشد محکوم علیه می‌تواند یک بار تا قبل از شروع به عملیات راجع ‌به فروش درخواست تبدیل مالی را که توقیف شده است به مال دیگری بنماید مشروط بر اینکه مالی که پیشنهاد می‌شود از حیث قیمت و سهولت فروش از مالی که قبلاً توقیف شده است کمتر نباشد. محکوم ‌له نیز می‌تواند یک بار تا قبل از شروع به عملیات راجع به فروش درخواست تبدیل مال توقیف‌شده را بنماید. در صورتی که محکوم ‌علیه یا محکوم له به تصمیم قسمت اجرا معترض باشند می‌توانند به دادگاه صادرکننده اجراییه مراجعه نمایند. ‌تصمیم دادگاه در این مورد قطعی است."

مطلب مرتبط: تقاضای تبدیل تامین چگونه انجام می شود؟

در چه مواردی می توان از مال توقیف شده، رفع توقیف نمود؟

1. هر زمانی که محکوم علیه، محکوم به و کلیه خسارات دادرسی را پرداخت نماید، از مال توقیف شده، رفع اثر می گردد.
2. هرگاه بدلیل درخواست فرجام خواهی، دادنامه فرجام خواسته نقض گردد.
3. هرگاه با انجام اعاده دادرسی، حکم نقض شود.
4. هرگاه طرفین دعوا با یکدیگر سازش نمایند و سازش نامه تنظیم کنند.
5. اگر فرد ثالثی معترض باشد و اعتراض ثالث انجام دهد و دادگاه اعتراض او را وارد بداند، آن قسمت از توقیف که به حقوق شخص ثالث خللی وارد نموده است، رفع اثر می گردد.